Бүтээлийн нэр
Татвар төлөхөөс зайлсхийх гэмт хэргийн нөхцөл байдал, түүнд нөлөөлж буй шалтгаан, хүчин зүйлд хийсэн дүн шинжилгээ
Зохиогч
Ганболдын Золбоо
Д.Энхбаяр
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Криминологи
Бүтээлийн товч
Дэлхийн бүх улс орнуудын түүхэнд ч, өнөө үед ч татвар нь төрт улсын оршин тогтнох баталгаа нь болсоор иржээ. Үүнээс үүдэж ихэнх улс орнуудад татварын салбар дахь гэмт хэргийг эрүүгийн бусад гэмт хэргээс нийгмийн хор уршиг үр дагаварын хувьд илүү ноцтой хэмээн тооцдог байна.
Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд гэмт хэргийн тухай ойлголтыг “Эрүүгийн хуульд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр заасан, нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэг гэнэ” гэж томьёолсон байдаг. Харин тус хуулийн 18 дугаар бүлэг “Эдийн засгийн эсрэг гэмт хэрэг”-ийн 18.3-т “Татвар төлөхөөс зайлсхийх” гэмт хэрэг гэж хуульчилсан байдаг.
Татвар төлөхөөс зайлсхийх гэмт хэрэг нь атварын эрх зүйн зөрчлөөс нэлээд тархмал ба аюултай хэлбэр. Энэ нь аж ахуйн нэгжийн татварын хөнгөлөлтийг хууль бусаар ашиглах, хугацаанд нь татвараа эс төлөх ба орлогоо нуух, татвар тооцох ба төлөхөд зайлшгүй шаардлагатай баримт бичгийг эс өгөх буюу тухайн үед нь өгөхгүй байх зэргээр илэрнэ. Татвар төлөхөөс зайлсхийх явцад татвар төлөгч нь хуульд заасан арга хэрэгслээр төрийн татварын үүргийг багасгахыг эрмэлзэнэ. Орлого болон татвар ногдох бусад зүйл зэрэг объектын үнийг бууруулах, борлуулагдсан бүтээгдэхүүний өөрийн өртгийг зориуд өсөн нэмэгдүүлэх, баримт бичгийг устгах, өөр өөр банкинд тооцооны хэд хэдэн данс нээж “давхар данс” хөтлөх замаар татвараас зайлсхийх, эд хөрөнгийг түрээслэх замаар нуун далдлах зэрэг нь татвараас зайлсхийж, орлогоо нуун дарагдуулах үндсэн арга болж байна.
Энэ төрлийн гэмт хэргийн нийгмийн хор аюул нь улсын болон орон нутгийн төсөвт орж ирэх мөнгөн хөрөнгийн урсгалыг хааж, улс орны татварын болон төсвийн бодлогод сөргөөр нөлөөлж, улс орны эдийн засгийг мөнгө санхүүгийн аргаар удирдах үр нөлөөг сулруулах, нийгэм, соёл, эдийн засгийн тэргүүлэх бусад салбар, батлан хамгаалах, боловсрол, эрүүл мэндийн байгууллагуудын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулж, нийгмийг хямрал, тогтворгүй байдалд хүргэх аюултай.
Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд гэмт хэргийн тухай ойлголтыг “Эрүүгийн хуульд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр заасан, нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэг гэнэ” гэж томьёолсон байдаг. Харин тус хуулийн 18 дугаар бүлэг “Эдийн засгийн эсрэг гэмт хэрэг”-ийн 18.3-т “Татвар төлөхөөс зайлсхийх” гэмт хэрэг гэж хуульчилсан байдаг.
Татвар төлөхөөс зайлсхийх гэмт хэрэг нь атварын эрх зүйн зөрчлөөс нэлээд тархмал ба аюултай хэлбэр. Энэ нь аж ахуйн нэгжийн татварын хөнгөлөлтийг хууль бусаар ашиглах, хугацаанд нь татвараа эс төлөх ба орлогоо нуух, татвар тооцох ба төлөхөд зайлшгүй шаардлагатай баримт бичгийг эс өгөх буюу тухайн үед нь өгөхгүй байх зэргээр илэрнэ. Татвар төлөхөөс зайлсхийх явцад татвар төлөгч нь хуульд заасан арга хэрэгслээр төрийн татварын үүргийг багасгахыг эрмэлзэнэ. Орлого болон татвар ногдох бусад зүйл зэрэг объектын үнийг бууруулах, борлуулагдсан бүтээгдэхүүний өөрийн өртгийг зориуд өсөн нэмэгдүүлэх, баримт бичгийг устгах, өөр өөр банкинд тооцооны хэд хэдэн данс нээж “давхар данс” хөтлөх замаар татвараас зайлсхийх, эд хөрөнгийг түрээслэх замаар нуун далдлах зэрэг нь татвараас зайлсхийж, орлогоо нуун дарагдуулах үндсэн арга болж байна.
Энэ төрлийн гэмт хэргийн нийгмийн хор аюул нь улсын болон орон нутгийн төсөвт орж ирэх мөнгөн хөрөнгийн урсгалыг хааж, улс орны татварын болон төсвийн бодлогод сөргөөр нөлөөлж, улс орны эдийн засгийг мөнгө санхүүгийн аргаар удирдах үр нөлөөг сулруулах, нийгэм, соёл, эдийн засгийн тэргүүлэх бусад салбар, батлан хамгаалах, боловсрол, эрүүл мэндийн байгууллагуудын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулж, нийгмийг хямрал, тогтворгүй байдалд хүргэх аюултай.
Түлхүүр үг
Татвар, гэмт хэрэг, нөхцөл байдал, хэтийн төлөв, хууль, эрх зүй, татвар төлөхөөс зайлс хийх
Бичигдсэн огноо
2018-10-07
Хуудсын тоо
8
Хэл
Монгол
Бүтээл
Байршуулсан огноо
2019-01-14
Товч мэдээлэл үзсэн
10731
Бүрэн эхээр нь үзсэн
734
Эшлэлийн тоо
8
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Г.Золбоо
Д.Энхбаяр
“Татвар төлөхөөс зайлсхийх гэмт хэргийн нөхцөл байдал, түүнд нөлөөлж буй шалтгаан, хүчин зүйлд хийсэн дүн шинжилгээ” (2018), ... дахь/дэх тал.
Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/396
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч ба байгаль орчныг хамгаалах, орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх гэрээ
2024-04-19
-
Гэмт хэрэгт сэрдэгдэж буй хүнд хууль сануулж, өөрийнх нь эсрэг гэрчийн мэдүүлэг авахыг сэжигтэн, яллагдагчаас мэдүүлэг гаргуулахаар шахалт үзүүлсэнд тооцно
2024-04-08
-
21 нас хүрээгүй хүнийг архидан согтууралд уруу татсан тохиолдолд гэмт хэрэгт тооцох үндэслэл болно
2024-04-01
-
Judilogy
2024-04-22 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Tsogoo Lkhagva
2024-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Шүүхийн сургалт, судалгаа, мэдээллийн хүрээлэн
2024-04-19 Сэтгүүлдуудаж байна ! -
Пүрвээгийн Баттулга, Болор-Эрдэнийн Төрболд
2024-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy
2024-04-16 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Alternative NGO
2024-04-12 Гарын авлага & Аргачлалдуудаж байна ! -
Баттулгын Дөлгөөн
2024-04-10 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Зоригтбаатарын Ганзориг, Мөнхтөмөр Маралмаа, Баттөрийн Мягмарсүрэн, Нээлттэй Нийгэм Форум, Равданбямбын Оюундэлгэр, Бат-Эрдэм Төрбат
2024-04-10 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Лхамсүрэнгийн Отгонбаяр
2024-04-08 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Тунгалагсайхан Болор-эрдэнэ
2024-04-08 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна !