Бүтээлийн нэр
Монгол Улсын Үндсэн хуулиар сонгуулийн холимог тогтолцоо хориглоогүй
Зохиогч
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Үндсэн хуулийн эрх зүй,
Сонгуулийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Сонгуулийн холимог тогтолцоо Үндсэн хууль зөрчсөн гэсэн дүгнэлтийг Үндсэн хуулийн цэц (Цэц) 2016.04.22-нд буюу УИХ-ын сонгууль болохоос 2 сар 7 хоногийн өмнө гаргасан байдаг. Улс төрийн намууд, улс төрчид, судлаачид, олон нийтийн байр суурь Цэцийн дүгнэлтийг дэмжсэн болон дэмжээгүй гэсэн хоёр хэсэгт хуваагдаад байна. Цэцийн энэ дүгнэлт, түүний үндэслэлд анализ хийж, нухацтай хэлэлцэх нь асуудлыг ойлгох, зөв шийдэхэд тустай.
Энэхүү өгүүүллийн хүрээнд дараах найман үндэслэлээр Цэц Үндсэн хуулийг ташаа тайлбарлаж дүгнэлт гаргасан гэдгийг нотлохыг зорьсон. Нэгд, холимог тогтолцоог Үндсэн хуульд заах тухай санал Улсын Бага Хурал дээр гарсан ч дэмжигдээгүй нь энэ тогтолцоог Үндсэн хуулиар хориглосон гэсэн үг биш. Хоёрт, Үндсэн хуулийн 21.2, 21.3-д УИХ-ын гишүүнийг сонгох талаар заасан нь зөвхөн олонхын сонгуулийн тогтолцоотой байна гэх үзэл баримтлалыг илэрхийлээгүй, харин УИХ-ын гишүүнд тавигдах шаардлага, бүрэн эрхийн хугацааг тодорхойлохын зэрэгцээ түүнийг тодорхой зарчмын дагуу сонгох тухай үзэл санааг илэрхийлсэн. Энэ үзэл санаа нь сонгуулийн олонхын, хувь тэнцүүлсэн, холимог зэрэг янз бүрийн сонгуулийн тогтолцоог туршиж үзэх боломжийг олгодог. Гуравт, Монголд төдийгүй олон улсад зөвшөөрөгдсөн үзэл баримтлалаар одоогийн холимог тогтолцоо шууд сонгох эрхтэй зөрчилддөггүй. Дөрөвт, Цэц холимог тогтолцоог Үндсэн хуульд нийцсэн гэж дам зөвшөөрсөн 2012 оны шийдвэрээ өөрчлөх хангалттай үндэслэл байхгүй байхад өөрчилж уг тогтолцоог түдгэлзүүлсэн ч энэ ч энэ талаар дурдаа ч үгүй нь үндсэн хуулийн бүрэн бүтэн байдлыг зөрчсөн. Тавд, сонгууль болохоос 2 сарын өмнө сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөх шийдвэр гаргасан нь хууль дээдлэх болон эрх чөлөөний зарчимд нийцэхгүй. Зургаад, олонхын тогтолцоонд шилжсэнээр сонгууль тэгш хийгээд бүх нийтийн байх зарчим дахин зөрчигдөх магадлал өндөр. Долоод, хуулиар тогтоосон сонгуулийн тогтолцооны сул тал нь Үндсэн хуулийн зөрчил биш. Наймд, жинхэнэ ардчилсан улсууд сонгуулийн тогтолцоогоо олонхын гэхээсээ илүү хувь тэнцүүлсэн эсхүл холимог болгох чиг хандлагатай байна.
Энэхүү өгүүүллийн хүрээнд дараах найман үндэслэлээр Цэц Үндсэн хуулийг ташаа тайлбарлаж дүгнэлт гаргасан гэдгийг нотлохыг зорьсон. Нэгд, холимог тогтолцоог Үндсэн хуульд заах тухай санал Улсын Бага Хурал дээр гарсан ч дэмжигдээгүй нь энэ тогтолцоог Үндсэн хуулиар хориглосон гэсэн үг биш. Хоёрт, Үндсэн хуулийн 21.2, 21.3-д УИХ-ын гишүүнийг сонгох талаар заасан нь зөвхөн олонхын сонгуулийн тогтолцоотой байна гэх үзэл баримтлалыг илэрхийлээгүй, харин УИХ-ын гишүүнд тавигдах шаардлага, бүрэн эрхийн хугацааг тодорхойлохын зэрэгцээ түүнийг тодорхой зарчмын дагуу сонгох тухай үзэл санааг илэрхийлсэн. Энэ үзэл санаа нь сонгуулийн олонхын, хувь тэнцүүлсэн, холимог зэрэг янз бүрийн сонгуулийн тогтолцоог туршиж үзэх боломжийг олгодог. Гуравт, Монголд төдийгүй олон улсад зөвшөөрөгдсөн үзэл баримтлалаар одоогийн холимог тогтолцоо шууд сонгох эрхтэй зөрчилддөггүй. Дөрөвт, Цэц холимог тогтолцоог Үндсэн хуульд нийцсэн гэж дам зөвшөөрсөн 2012 оны шийдвэрээ өөрчлөх хангалттай үндэслэл байхгүй байхад өөрчилж уг тогтолцоог түдгэлзүүлсэн ч энэ ч энэ талаар дурдаа ч үгүй нь үндсэн хуулийн бүрэн бүтэн байдлыг зөрчсөн. Тавд, сонгууль болохоос 2 сарын өмнө сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөх шийдвэр гаргасан нь хууль дээдлэх болон эрх чөлөөний зарчимд нийцэхгүй. Зургаад, олонхын тогтолцоонд шилжсэнээр сонгууль тэгш хийгээд бүх нийтийн байх зарчим дахин зөрчигдөх магадлал өндөр. Долоод, хуулиар тогтоосон сонгуулийн тогтолцооны сул тал нь Үндсэн хуулийн зөрчил биш. Наймд, жинхэнэ ардчилсан улсууд сонгуулийн тогтолцоогоо олонхын гэхээсээ илүү хувь тэнцүүлсэн эсхүл холимог болгох чиг хандлагатай байна.
Түлхүүр үг
Сонгууль, сонгуулийн тогтолцоо, сонгуулийн холимог тогтолцоо, сонгуулийн можариатар тогтолцоо, сонгуулийн пропорцианоль тогтолцоо, Монгол Улсын Үндсэн хууль ба сонгуулийн тогтолцоо, Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр ба сонгуулийн тогтолцоо
Бичигдсэн огноо
2016-05-04
Хуудсын тоо
27
Хэл
Монгол
Бүтээл
Байршуулсан огноо
2019-12-04
Товч мэдээлэл үзсэн
5134
Бүрэн эхээр нь үзсэн
311
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
О.Мөнхсайхан
“Монгол Улсын Үндсэн хуулиар сонгуулийн холимог тогтолцоо хориглоогүй” (2016), ... дахь/дэх тал.
Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/620
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
legal talk+ №03 – Цэц шинэчлэгдэх үү?
1 day ago
"Төв банкны бие даасан, хараат бус байдал, түүний эрх зүйн зохицуулалт" сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал - 2021
1 day ago
Special Ep4: УИХ-ын 2023 оны Хавар, Намрын ээлжит чуулганаар ямар хуулиуд хэлэлцэгдэж байна вэ?
1 day ago
Special Ep3: ChatGPT хуулийн салбарт
1 week ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Мэргэжлийн хариуцлагын даатгалаас бусад тохиолдолд даатгалын гэрээ нь бизнес эрхлэгчийн мөрдвөл зохих хэм хэмжээг зөрчсөний улмаас бий болох хохирлоос сэргийлэх агуулгатай байх боломжгүй
2024-04-25
-
Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч ба байгаль орчныг хамгаалах, орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх гэрээ
2024-04-19
-
Гэмт хэрэгт сэрдэгдэж буй хүнд хууль сануулж, өөрийнх нь эсрэг гэрчийн мэдүүлэг авахыг сэжигтэн, яллагдагчаас мэдүүлэг гаргуулахаар шахалт үзүүлсэнд тооцно
2024-04-08
-
Judilogy
2024-04-22 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Tsogoo Lkhagva
2024-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Шүүхийн сургалт, судалгаа, мэдээллийн хүрээлэн
2024-04-19 Сэтгүүлдуудаж байна ! -
Пүрвээгийн Баттулга, Болор-Эрдэнийн Төрболд
2024-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy
2024-04-16 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Alternative NGO
2024-04-12 Гарын авлага & Аргачлалдуудаж байна ! -
Баттулгын Дөлгөөн
2024-04-10 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Зоригтбаатарын Ганзориг, Мөнхтөмөр Маралмаа, Баттөрийн Мягмарсүрэн, Нээлттэй Нийгэм Форум, Равданбямбын Оюундэлгэр, Бат-Эрдэм Төрбат
2024-04-10 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Лхамсүрэнгийн Отгонбаяр
2024-04-08 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Тунгалагсайхан Болор-эрдэнэ
2024-04-08 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна !