Шинжлэх ухаанд дохионы хэлийг Дактилология (dactylologe or fingerspelling) буюу хурууны үсэг, дохио зангаа (Singned language)-ны гэсэн 2 үндсэн хэсэгт хуваан, хараагаар хүлээн авах хэл (visual language)-ний томоохон салбарыг судалж иржээ.
Монгол дохионы хэл нь баялаг олон жилийн түүхгүй дөчин жилийн тэртээгээс хөгжиж байгаа харьцангуй хөгжлийн түүх, судлагдсан байдал багатай салбар гэж үзэж болно.
Монгол дохионы хэл бол сонсголгүй хүний эх хэл мөн бөгөөд дохионы хэлээрээ нийгмийн бүхий л харилцаанд оролцох эрхтэй гэж Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12. 1 дэх хэсэгт заасан байдаг.
Хөгжлийн бэрхшээлтэй буюу сонсгол, хэл ярианы бэрхшээлтэй иргэд өөрсдийн эх хэл болох дохионы хэлээр төрийн үйлчилгээг түргэн шуурхай авах боломж өнөөг хүртэл аль ч шатны байгууллагад хомс байна. (Монгол улсын хэмжээнд 20 гаран дохионы хэлний хэлмэрч байдаг)
Хууль, эрх зүйн туслалцаа шаардлагатай болох үед сонсгол, хэл ярианы бэрхшээлтэй иргэдтэй шууд харьцах, анхан шатны тусламж, үйлчилгээг тухайн чиглэлээр үзүүлэх мэргэшсэн дохионы хэлний мэргэжилтэнгүй байгаа нь эдгээр иргэдэд орхигдсон, мартагдсан, гадуурхагдсан мэдрэмжийг төрүүлдэг.
Судалгаанаас үзэхэд сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдийн 29 дүгээр тусгай сургуульд жилд 20-25 хүүхэд элсэн орж, 14-25 хүүхэд бүрэн дунд боловсрол эзэмшин төгсөж, та бидэнтэй хөл нийлүүлэн алхаж байна. Сонсгол, хэл ярианы бэрхшээлтэй хүн Монгол дохионы хэлээр хоорондоо бүрэн ойлголцдог бөгөөд хэл бичгийн чадварыг энгийн сонсголтой иргэдтэй адилаар 12 жилийн хугацаанд эзэмшиж чаддаггүй, үйл үг холбох, утгыг дөхүүлэх төдий хэмжээнд эзэмшин төгсдөг нь жил бүр их дээд сургуульд элсэн суралцахаар Монгол хэл, бичгийн шалгалт өгч байгаа сонсгол, хэл ярианы бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн ЭЛСЭЛТИЙН ЕРӨНХИЙ ШАЛГАЛТ-ын онооноос харж болох юм. /150-340 оноо авдаг/
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
1.Монгол Улсын Үндсэн Хууль төрийн мэдээлэл эмхтгэл. №01., 1992., УБ
2. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хууль.төрийн мэдээлэл эмхтгэл 2016., УБ, №16
Хоёр. Тогтоол, тушаал шийдвэр
3. Монгол Улсын Их Хурлын 46 дугаар тогтоол төрийн мэдээлэл эмхтгэл 2017., УБ
4. Стандарчилал, Хэмжил Зүйн Үндэсний зөвлөлийн 51 дүгээр тогтоол. 2009., УБ
5. Монгол Улсын Засгийн газрын 116 дугаар тогтоол 2017., УБ
6. “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийн тухай конвенцийг соёрхон батлах тухай”., 2008., УБ., №01
7. “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийн тухай конвенцийн нэмэлт протколыг соёрхон батлах тухай” 2008., №02
7. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнийг хамт олонд түшиглэн хамруулан хөгжүүлэх үйлчилгээ MNS 6752:2019., УБ
8. “Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн судалгаа” 2021., УБ
9. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газрын Нийгэм, сэтгэл зүйн хэлтсийн Хөгжлийн бэрхшээлтэй хоригдлын нэгдсэн судалгаа 2021., УБ
10. Сонсголгүйн боловсрол ТББ-ын судалгаа 2022., УБ
11. НҮБ “Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийн тухай конвенци” 2006., УБ
12. Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалалын яам “Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хууль, эрх зүйн орчин, стандартын хэрэгжилтийн өнөөгийн байдал” 2019., УБ
13. www.Legaldata.mn;
14. Сонсголын бэрхшээлтэй иргэдийн нэгдсэн групп;
15. Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхэдтэй эцэг эхчүүдийн нэгдсэн групп;
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
Ц.Сарантуяа: Цэц үндсэн эрхийг хамгаалах нь Үндсэн хуулийг хамгаалахтай агаар нэг
2 hours ago
Т.Алтангэрэл: Цэц одоогийнх шиг, хийсвэр хяналт хэрэгжүүлбэл Үндсэн хууль ард түмний хууль болж чадахгүй
15 hours ago
legal talk+ №01 – Шүүх нээлттэй юу?
19 hours ago
The 𝟓 𝐭𝐡 international conference on the fundamental issues of constitutional, administrative and economic law
3 days ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Давж заалдах шатны шүүх хэргийг бүхэлд нь хянахдаа гомдол гаргагчийн эрх ашгийг дордуулахгүй байх зарчимд захирагдана
2024-03-22
-
“Залилах” гэмт хэргийг хөрөнгө завших гэмт хэрэг болон иргэний эрх зүйн гэрээний маргаанаас ялгах нь
2024-03-20
-
Хууль зүй, дотоод хэргийн яам төлбөрт таавар, бооцоот тоглоомын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгох Ажиллагааг түр зогсоох эрхгүй
2024-03-13
-
Шүрэнцэцэгийн Алтансоёмбо
2024-03-26 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy .
2024-03-25 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Нээлттэй Нийгэм Форум
2024-03-22 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Тайванхүүгийн Алтангэрэл Carlos Escudero
2024-03-21 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Одонхүүгийн Мөнхсайхан
2024-03-20 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Хаянхярваагийн Сэлэнгэ
2024-03-18 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy .
“Залилах” гэмт хэргийг хөрөнгө завших гэмт хэрэг болон иргэний эрх зүйн гэрээний маргаанаас ялгах нь2024-03-18 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн
2024-03-14 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Адъяасүрэн Түвшинтөгс
2024-03-13 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Хаянхярваагийн Сэлэнгэ
2024-03-13 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна !