Бүтээлийн нэр
Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг үндсэн хуулийн шүүх (Цэц) хянах эсэх асуудал
Зохиогч
Цэрэнбалтавын Сарантуяа
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Үндсэн хуулийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Агуулгын хураангуй:
1.Үндсэн хууль тогтоогч ба хууль тогтоогч
2.Үндсэн хууль тогтоогч нь хууль тогтоогчоос дээгүүрт тооцогдох эрх мэдэл
3.Нэмэлт, өөрчлөлт Үндсэн хуулийн нэгэн адил үйлчлэх асуудалд
4.Үндсэн хуульд заасан “үүрдийн баталгаа” буюу Eternity clause
5.Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэлбэр нь хууль байна
6.Үндсэн хуулийн шүүх нь хууль тогтоох эрх мэдлийн аливаа шийдвэрийг (Цэц Улсын Их Хурлын шийдвэрийг) хянах тухайд
7.Ард нийтийн санал асуулгаар батлагдсан хууль Үндсэн хууль зөрчихгүй гэсэн баталгаа бий юу?
8.Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг хэлбэр болон агуулга талаас хянах нь
9.Үндсэн хуулийн цэцийн 2022 оны 8 дугаар сарын 15-ны өдрийн 02 дугаар тогтоолын агуулгад холбогдох асуудал
10.Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг хянах эсэх асуудлаар бусад улсад маргадаггүй шалтгаан
Түлхүүр үг
Үндсэн хууль, үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт, үндсэн хуулийн цэц, үндсэн хууль тогтоогч, үүрдийн баталгаа
Бичигдсэн огноо
2022-11-01
Хуудсын тоо
14
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2022-11-01
Товч мэдээлэл үзсэн
3758
Бүрэн эхээр нь үзсэн
296
Эшлэлийн тоо
42
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Ц.Сарантуяа “Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг үндсэн хуулийн шүүх (Цэц) хянах эсэх асуудал” (2022), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1387
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд
  1.  Pouvoir constituent is the power to establish the constitutional order of a nation.
  2. Pouvoir constitutes is vested in Congress, meaning that it is the only part of the government that can make new laws or change existing laws.
  3. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Жаран есдүгээр зүйлийн нэг: .Үндсэн хууль, түүнд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийг Улсын Их Хурлын нийт гишүүний дөрөвний гурваас доошгүйн саналаар батална. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=367 Last visited on 9.9.2022
  4. “Einheit des Rechts” in Friedrich Schoch, Uebungen im Oeffentlichen Recht I, Verfassungsrecht und Verfassungsprozessrecht, Berlin, New York,2000, S.61.
  5. Eternity clause - constitutional provisions or constitutional principles that are immune from amendment.
  6. Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай (2010) хуулийн 5.4.3: Үндсэн хуулиар хүлээн зөвшөөрсөн хүний үндсэн эрх, эрх чөлөөг дордуулсан, төрийн эрх мэдлийг хуваарилсан зарчмыг үгүйсгэсэн байж болохгүй; https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=368  Last visited on 9.9.2022
  7. Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай (2010) хуулийн 2.4: Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл нь Үндсэн хуулийн үндсэн бүтэц, суурь үзэл баримтлалыг өөрчлөх буюу нийт зүйлийн 35, түүнээс дээш хувийг өөрчлөх, эсхүл түүнтэй тэнцэх тоо хэмжээний нэмэлт оруулахаар байвал энэ нь Үндсэн хуулийг бүхэлд нь өөрчлөх буюу хянан үзэхэд хамаарна. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=368 Last visited on 9.9.2022
  8. Жишээ нь, Үндсэн хуулийн Хорин долоо дугаар зүйлийн 6-д заасан УИХ-ын чуулганы болон байнгын хорооны хуралдааны ирц 2000 оны Нэмэлт, өөрчлөлтөөр зохистой хэмжээнд байж чадсан эсэхийг дурдаж болох юм.
  9. Kornprobst, Generalsekretaerin, Baeyrischer Verfassungsgerichtshoh, E-mail vom 14.10.2022 
  10. Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай (2010) хуулийн 5.2.4: Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэлбэр нь зөвхөн хууль байна. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=368 Last visited on 9.9.2022
  11. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Жаран зургадугаар зүйлийн 2: Үндсэн хуулийн цэц дараахь маргаантай асуудлыг хэлэлцэнэ: 1/ хууль..., Улсын Их Хурлын бусад шийдвэр... Үндсэн хуульд нийцэж байгаа эсэх, https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=367 Last visited on 11.9.2022
  12. Kornprobst, Generalsekretaerin, Baeyrischer Verfassungsgerichtshoh, E-mail vom 14.10.2022 
  13. Мөн тэнд.
  14. Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай (2010) хуулийн 17.11: Ард нийтийн санал асуулгаар батлагдсан эхэд Улсын Их Хурал ямар нэгэн засвар, өөрчлөлт оруулах, Үндсэн хуулийн цэц хянан хэлэлцэхийг хориглоно. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=368 Last visited on 11.9.2022
  15. Friedrich Schoch, Uebungen im Oeffentlichen Recht I, Verfassungsrecht und Verfassungsprozessrecht, Berlin, New York, 2000, S.138-139.
  16. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=367 Last visited on 14.9.2022
  17. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=1120 Last visited on 14.9.2022
  18. “Улсын Их Хурлаар уг асуудлыг хэлэлцэх явцад Үндсэн хуулийн Цэц нь Үндсэн хууль, Цэцийн тухай болон Цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуульд заасан өөрийн бүрэн эрхэд үл хамаарах асуудлаар дүгнэлт гаргасан тул түүний 03 тоот дүгнэлтийн талаар хүлээн зөвшөөрөх, зөвшөөрөхгүй байх тухай Улсын Их Хурлын ямар нэгэн шийдвэр гаргах боломжгүй гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн юм”. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=1120 Last visited on 14.9.2022
  19. Үндсэн хуулийн цэцийн архивын баримт материал
  20. Мөн тэнд
  21. Энэ талаар https://www.jura.uni-frankfurt.de/64276257/text11_kaehler.pdf - дэх бүтээл болон Dr.Dr.h.c. Juergen Harbich “Grenzen der Verfassungsaenderungen und Kompetenzen des Verfassungsgerichts nach dem deutschen Recht“, Westerham, 2022.
  22. Тексты законов, Закон о федеральном конституционном суде § 31.1, Информация из Федеративной Республики Германия, Второе издание, Бонн, 1996, с., 58.
  23. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=16530977997941 Last visited on 20.9.2022.
  24. Hubertus Gersdorf, Verfassungsprozessrecht und Verfassungsmaessigkeitspruefung, Heidelberg, 2000, S.47-52.
  25. Жишээ: Hemmer/ Wuest/ Kresser, die 32 wichtigsten Faelle zum Staatsrecht, 6 Auflage, Wuerzburg, 2009.
  26. Энэ нь нийгмийн хөгжлийн өнөөгийн шатанд улс төрийн шалтгаан байх нь түгээмэл.  
  27. Түүвэр жишээ: хавсрахыг зөвшөөрдөг- Дани, Финланд, Грек, Литва, Польш,Унгар; Хавсрах зайлшгүй шаардлагатай- Ирланд; Хавсрахыг зөвшөөрсөн атал 1980 оноос хойш сайд нар нь парламентын гишүүний мандатаас татгалзах тохиолдлууд гарч байсан; Хавсрахыг зөвшөөрдөггүй- Бельги, Болгар, Эстони, Франц, Нидерланд, Португал, Словак, Словени; ХБНГУ-д Холбооны Засгийн газрын гишүүн нь Бундестагийн мандатаа хадгалж үлддэг уламжлалтай, эсрэгээр ховор. Мэдээллийг улс тус бүрийн холбогдох салбар хуулиас харах боломжтой.  
  28. Жишээ: https://www.bundestag.de/parlament/aufgaben/
  29. https://de.wikipedia.org/wiki/Deutscher_Bundestag
  30. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=11259; https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=11703 Last visited on 20.9.2022.
  31. Жишээг Зохиогчийн бичсэн “Үндсэн хуулийн процессын эрх зүй”, Хоёр дахь хэвлэл, УБ., 2021, 229-238 дахь талд.
  32. https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=997 Last visited on 22.9.2022.
  33. Horst Saecker, Das Bundesverfassungsgericht, Bundeszentrale fuer politische Bildung, Bonn, 1989, S. 46-68.
  34.  Verfassungswidriges Verfassungsrecht bezeichnet in der rechtswissenschaft Regeln und Normen, die Bestandteil des geschriebenen oder ungeschriebenen Verfassungsrechts geworden sind, aber gleichwohl gegen die Verfassung verstossen und damit unwirksam oder wegen Verfassungswidrigkeit aufhebbar sind. Энэ талаар дэлгэрүүлж: https://de-academic.com/dic.nsf/dewiki/1455466; Unconstitutional constitutional amendment (англи) 
  35. Ex nunc
  36. Georg Wilhelm: Verfassungswidriges Verfassungsrecht. In: ecolex. Heft 11/2001. Manz, 2001, S. 801.
  37. Ex tunc
  38. Энэ талаар дэлгэрэнгүй зохиогчийн бичсэн “Үндсэн хуулийн процессын эрх зүй” Хоёр дахь хэвлэл, УБ., 2021, 227-232. 
  39. Roznai, Yaniv (September 19, 2017). Unconstitutional Constitutional Amendments: The Limits of Amendment Powers. Oxford University Press. ISBN 9780198768791 – via Google Books...
  40. Сонгодог жишээ: Article 79 paragraph (3) of the Basic Law for the Federal Republic of Germany.
  41. Энэ талаар дэлгэрүүлж https://en.wikipedia.org/wiki/Unconstitutional_constitutional_amendment
  42. https://openbooks.uct.aca.za Last visited on 9.9.2022

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

legal talk+ №03 – Цэц шинэчлэгдэх үү?

1 day ago

"Төв банкны бие даасан, хараат бус байдал, түүний эрх зүйн зохицуулалт" сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал - 2021

1 day ago

Special Ep4: УИХ-ын 2023 оны Хавар, Намрын ээлжит чуулганаар ямар хуулиуд хэлэлцэгдэж байна вэ?

1 day ago

Special Ep3: ChatGPT хуулийн салбарт

1 week ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд