Бүтээлийн нэр
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт ба хүний үндсэн эрх
Зохиогч
Намжилдоржийн Мөнхзул
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Үндсэн хуулийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Үндсэн хуулийн мөн чанар нь төрийн эрх мэдлийг хууль зүйн арга хэрэгслээр хязгаарлаж, улмаар нийгмийн үнэт зүйлсийн нэг болох хүний эрх, эрх чөлөөг иш болгосон төрийн удирдлагын хэлбэрийг эрх мэдэл хуваарилах онолын дагуу бий болгож, нийгмийн ашиг сонирхолд үйлчлэхэд оршино.
Үндсэн хуулийн үзэл санаа нь тухайн улсын эрх зүйн тогтолцооны хөдлөшгүй чиг баримжаа болж, хуулиас дээгүүр буюу гадуур хэн нэгний аливаа хүсэл зориг ноёрхох явдлыг хязгаарлахад оршино.
Үндсэн хуулийн философи ч ялгаагүй хуулийн амин сүнс болох хүний эрхийг хамгаалж, улс төрийн өөрчлөлт, сонгуулийн үр дүн, хүчтэй тэнцвэрийн харьцаанаас үл хамааран засаглалыг хязгаарлаж байхын тулд тэрээр тогтвортой үйлчилж, нийгэмд тогтсон эрх зүйн дэг журмыг суурь бүтцээрээ баталгаатай хангах ёстой.

Үндсэн хууль нь өөрчлөгдөшгүй зүйл биш бөгөөд нийгмийн хувьслыг дагаж эсхүл дагуулж Үндсэн хуульд зохих өөрчлөлтийг цаг тухайд нь оруулж байх нь зүй ёсны үзэгдэл юм. Ингэж өөрчлөхдөө хүний жам ёсны эрхийг тусгаж, баталгаажуулсан, Үндсэн хуулийн үнэт зүйлсийг баримжаалж, эрх мэдлийг хуваарилсан, хууль зүйн зөв техникээр илэрхийлэгдэж, хамгаалагдсан байх дархлааг алдагдуулахгүй байх учиртай.
Үндсэн хуулийн язгуур үзэл баримтлалын нэг нь хүний дээдэлж, эрх чөлөөт байдлыг хүлээн зөвшөөрөх явдал бөгөөд энэ утгаараа Үндсэн хууль нь ард түмний бүрэн эрхийг тунхаглаж, түүний баталгааг хангах нийтлэг шинжтэй байдаг.
Монгол Улсын Үндсэн хуулиудад оруулж ирсэн нэмэлт, өөрчлөлтүүдийг судалж, Үндсэн хуулийн мөн чанарын шалгуур болох хүний үндсэн эрхийг хангах, хамгаалахад чиглэгдсэн эсэхэд дүн шинжилгээ хийсэн.
Түлхүүр үг
Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт, хүний үндсэн эрх, хүний үндсэн эрхийг хангах баталгаа
Бичигдсэн огноо
2020-06-01
Хуудсын тоо
7
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2022-11-09
Товч мэдээлэл үзсэн
2943
Бүрэн эхээр нь үзсэн
50
Эшлэлийн тоо
24
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Н.Мөнхзул “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт ба хүний үндсэн эрх” (2020), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1393
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд
  1. Б.Чимид., Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал: Хүний эрх, шүүх эрх мэдэл /2-р дэвтэр/, УБ, 2004, 14 дэх тал
  2. Б.Нармандах., Хүний эрхийн ойлголт, үндсэн асуудлууд, УБ, 2009, 32 дахь тал
  3. Өрнөдийн улс орнуудад тогтсон стандарт ойлголтоор олон улсын гэрээнд заасан эрх, эрх чөлөөг “хүний эрх”, аль нэг улсын Үндсэн хуулиар баталгаажуулсан эрх, эрх чөлөөг “үндсэн эрх” гэж нэрлэдэг. Олон улсын эрх зүйч (PhD), Австралийн Үндэсний Их Сургуулийн зочин судлаач Г.Нарантуяа. http://www.jargaldefacto.com/article/khunii-erkh-khuuli-zuin-oilgolt
  4. Х.Тэмїїжин., “Їндсэн хуулийн дархлаа ба хамгаалалт” өгүүлэл, Їндсэн хуулийн їзэл баримтлалын асуудал сэдэвт бага хурлын эмхтгэл, УБ., 2005
  5. Ш.Цогтоо., Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахад баримтлах хориглсон ба хязгаарласан хэм хэмжээ, олон улсын нийтлэг жишиг, Үндсэн хуулийн эрх зүйн тулгамдсан асуудал: онол, арга зүй, хэрэгжилт, УБ, 2017, 188 дахь тал
  6. Ц.Сарантуяа., “Үндсэн хуулийн үнэт зүйл, түүний хэрэгжилт” илтгэл, “Үндсэн хуулийн болон захиргааны эрх зүйн үндсэн асуудал" олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлын эмхэтгэл, Эрх зүй сэтгүүл, УБ, 2018, 106 дахь тал
  7.  Б.Нармандах., Үндсэн хуулийн эрх зүй, УБ, 2017, 34 дэх тал
  8. Монгол Улсын Үндсэн хуульд  нэмэлт, өөрчлөлт оруулах  журмын тухай хууль. http://legalinfo.mn/law/details/368?lawid=368.
  9. Мөн тэнд 39 дэх тал
  10. Төрийн мэдээлэл сэтгүүл, 2011, №3
  11. А.Бямбажаргал, Б.Батбаяр., Монгол Улсын Үндсэн хуулиуд /1924, 1940, 1960, 1992 он/, 1924 оны Үндсэн хуулийн 1 дүгээр бүлэг, 4 дүгээр бүлэг, УБ, 2020, 3, 11 дэх тал 
  12. Б.Нармандах., Хүний эрхийн ойлголт, үндсэн асуудлууд, УБ, 2009, 38 дахь тал
  13. Б.Чимид., Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал, Нэгдүгээр дэвтэр, УБ, 2004, 100 дахь тал
  14. Ч.Өнөрбаяр., “Монгол улс дахь Үндсэн хуульт ёсны хөгжил, түүний чиг хандлага”, Үндсэн хуулийн эрх зүйн тулгамдсан асуудал: онол, арга зүй, хэрэгжилт, УБ, 2017, 123, 124 дэх тал
  15. Тєрийн мэдээлэл., УБ, 2000, №47 /184/ тусгай дугаар
  16. https://www.legalinfo.mn/law/details/367?lawid=367
  17. Ч.Энхбаатар нар., Монгол Улсын 1992 оны Үндсэн хуулийн хэрэгжилтийн байдалд хийсэн дүн шинжилгээ, УБ, 2016, 125, 126 дахь тал
  18. Ж.Лүндээжанцан нар., Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийн тайлбар, УБ, 2017
  19. Х.Тэмїїжин.,” Їндсэн хуулийн дархлаа ба хамгаалалт”, Їндсэн хуулийн їзэл баримтлалын асуудал сэдэвт бага хурлын эмхтгэл, УБ, 2005
  20. “Үндсэн хуулийн үзэл баримтлалын асуудал” сэдэвт бага хурлын материалын эмхтгэл, 2005, 55-61 дахь тал.
  21. Н.Жанцан., “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 25 жилийн үйл ажиллагаанд хийсэн зарим дүн шинжилгээ, сургамж”, Үндсэн хуулийн эрх зүйн тулгамдсан асуудал: онол, арга зүй, хэрэгжилт, УБ, 2017, 2№ дэх тал
  22. Ц.Сарантуяа., “Їндсэн хуулийн процессын эрх зїй: суурь ойлголт, тулгамдсан асуудал”, УБ, 2005 он.
  23. О.Мөнхсайхан., “Үндсэн хуулийн цэц ба үндсэн эрхийн хамгаалалт” илтгэл, “Үндсэн хуулийн болон захиргааны эрх зүйн үндсэн асуудал" олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлын эмхэтгэл, Эрх зүй сэтгүүл, УБ, 2018, 146-184 дэх тал
  24. Ч.Өнөрбаяр., “Монгол улс дахь Үндсэн хуульт ёсны хөгжил, түүний чиг хандлага”, Үндсэн хуулийн эрх зүйн тулгамдсан асуудал: онол, арга зүй, хэрэгжилт, УБ, 2017, 123, 125 дахь тал
  25. Ц.Сарантуяа., “Үндсэн хуульт төр ба үндсэн эрх, эрх чөлөө”, Үндсэн хуулийн эрх зүйн тулгамдсан асуудал: онол, арга зүй, хэрэгжилт, УБ, 2017, 144 дэх тал

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

S2EP19. П.Намуун - Хууль бусаар мөрдөж мөшгих гэмт хэргийн шүүхийн шийдвэрт хийх дүн шинжилгээ

1 day ago

2025 оны 4 дүгээр сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа

1 week ago

“Легал дата"-ийн ТУЗ-ийн дарга, доктор, олон улсын арбитрч Т.Алтангэрэл Сингапурын Олон Улсын Арбитрын Төв, Хөрөнгө Оруулалтын Маргаан Шийдвэрлэх Олон Улсын Төв, БНСУ-ын Арилжааны Арбитрын Зөвлөлийн арбитрчаар томилогдон ажиллаж байна

2 weeks ago

2025 оны 3 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа

1 month ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд