Бүтээлийн нэр
Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын сонгуулийн холбогдолтой маргааныг захиргааны хэргийн шүүхээр хянан шийдвэрлэх харьяаллын асуудал
Тэмдэглэл
Энэхүү өгүүллийг “Шүүх эрх мэдэл” эмхэтгэлийн 2021 оны №1 дүгээрт нийтлүүлсэн.
Хэлбэр
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
Салбар
Захиргааны процессын эрх зүй, Сонгуулийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын сонгуулийн үйл явцтай холбоотойгоор сонгууль болохоос өмнө болон хойно сонгуулийн зөрчил, хэрэг, маргаан багагүй шийдвэрлэгддэг. Эдгээр зөрчил, хэрэг, маргааныг тус бүрийн онцлогоос хамаарч Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын сонгуулийн тухай хууль (2020 он), Зөрчлийн тухай хууль, Эрүүгийн хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан харьяаллын дагуу хянан хянан шийдвэрлэж байна. Ийнхүү сонгуулийн маргааныг хянан шийдвэрлэхэд шүүхийн харьяаллын асуудал онолын хувьд харьцангуй тодорхой боловч шүүхийн практик, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад зарим нэг ойлгомжгүй, хоёрдмол нөхцөл үүсгэж болзошгүй зарим асуудал байна гэж үзэн уг сэдвийг сонгож практик талаас нь асуудлыг хөндөх байдлаар энэхүү бэсрэг өгүүллийг бичлээ. Тодруулбал, 2020 оны Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн дагуу сонгуулийн үеэр болон сонгуулийн дараа үүсдэг зарим төрлийн маргааныг харьяалал, хугацаа зэрэг асуудлыг тухайлан хөндөхийг зорилоо.
Түлхүүр үг
Орон нутгийн сонгууль, сонгуулийн холбогдолтой гомдол, маргаан, шүүхийн харьяалал, нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэл, хэрэг хянан шийдвэрлэх хугацаа
Бичигдсэн огноо
2021-02-05
Хуудсын тоо
9
Хэл
Монгол
Байршуулсан огноо
2023-01-23
Товч мэдээлэл үзсэн
845
Бүрэн эхээр нь үзсэн
16
Эшлэлийн тоо
11
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
А.Түвшинтулга “Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын сонгуулийн холбогдолтой маргааныг захиргааны хэргийн шүүхээр хянан шийдвэрлэх харьяаллын асуудал” (2021), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1474
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд

[1] Энэхүү өгүүллийг “Шүүх эрх мэдэл” эмхэтгэлийн 2021 оны No1 дүгээрт нийтлүүлсэн.

[2] Энэхүү өгүүлэлд хөндсдөн асуудал нь сэдэвт дурдсан хэрэг маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад тулгарсан асуудалд тулгуурлаж хууль хэрэглээний хувьд зарим асуудлыг хөндөж, судлаачийн өнцөгөөс харсан үзэл санаа бөгөөд аль нэгэн шүүгчийн байр суурийг шууд илтгээгүй болно.

[3] Архангай аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021.01.11-ний 109/ШШ2021/0001, 2021.01.19-ний 109/ШШ2021/0003,Өвөрхангай аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020.11.30-ны 109/ШШ2020/0023, Завхан аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020.12.03-ны 118/ШШ2020/0020, Увс аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020.12.04-ний 124/2020/0021, 2020.12.09-ний 124/2020/0022 дугаар шийдвэрүүдийг харна уу. Монгол Улсын Шүүхийн шийдвэрийн цахим сан www.shuukh.mn цахим хуудаснаас 2020.01.01-2021.01.19-ний өдрийг хүртэлх хугацааны шийдвэрийг шүүж үзэхэд нийт 12 шийдвэр тус цахим хуудсанд байршсан байна.

[4] Тухайлбал ийнхүү шийдвэрлэсэн хэрэг Архангай аймаг дахь Захиргааны хэргийн шүүхэд 2, Өвөрхангай 1,  Баян-Өлгий 1, Дорнод 1 Завхан 2, Орхон 2 тохиолдол байна.

[5] Банзрагч Г. Захиргааны процессын эрх зүй. Уб., 2019.99 дэх тал

[6] Эрүүгийн хуулийн 2.1 дүгээр зүйлийн 1.-д “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцно.”, 14.5 дугаар зүйл. Иргэн сонгуулийн эрхээ эдлэх, сонгуулийн хорооны ажилд саад хийх 1.-д Иргэний сонгох, сонгогдох, ард нийтийн санал асуулгад оролцох эрхээ хэрэгжүүлэхэд; сонгуулийн хорооноос хуулийн дагуу явуулж байгаа үйл ажиллагаанд зориуд саад учруулсан бол дөрвөн зуун тавин нэгжээс таван мянга дөрвөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгэнэ.2.Энэ гэмт хэргийг: 2.1.-д “хүч хэрэглэж, хүч хэрэглэхээр заналхийлж”, 2.2.-т “хууран мэхэлж”,  2.3.-т “сонгогчийг эд хөрөнгө, мөнгөөр татаж санал худалдан авч үйлдсэн бол таван мянга дөрвөн зуун нэгжээс хорин долоон мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл нэг жилээс таван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл нэг жилээс таван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.”

[7] Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн тайлбар Уб., 2009 135 дахь тал

[8] Монгол Улсын Их Хурлын 2020 оны 4 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 23 дугаар тогтоол

[9] Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн дагуу аймгийн сонгуулийн хорооны сонгогдсонд тооцсон тогтоолтой холбогдох маргаантай холбоотойгоор гаргасан нэхэмжлэлд захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхээс 11 хэрэгт хянан шийдвэрлэх ажиллагааг ЗХШХШтХ-ийн 65.1.3-т зааснаар түдгэлзүүлэх захирамж гарсан байх бөгөөд түдгэлзүүлсэн хугацаа 20-30 хоног байна.

[10] Энэ хуулийн 34.3, 37.2, 47.1, 47.5.1, 47.5.2, 55.2-т заасныг зөрчсөн болох нь санал хураалтын дүн гарсны дараа шүүхийн шийдвэрээр тогтоогдсон бол тухайн шатны сонгуулийн хороо тухайн этгээдийг Төлөөлөгчөөр сонгогдсонд тооцох тухай шийдвэрээ хүчингүй болгож, нийтэд мэдээлнэ.

[11] 59.4.Энэ хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн этгээдэд эрүүгийн болон иргэний хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй байвал уг асуудлыг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд заасны дагуу шалган, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасны дагуу хянан шийдвэрлэнэ. 59.7.Аймаг, сум, дүүргийн сонгуулийн хорооны шийдвэр хууль зөрчсөн эсэх маргааныг эрх, эрх чөлөө, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн этгээдийн гомдол, нэхэмжлэлийг санал авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор тухайн нутаг дэвсгэрийн харьяалах захиргааны хэргийн шүүх хүлээн авч Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасны дагуу шийдвэрлэнэ.