Ардчилсан тогтолцоог төрийн удирдлагын үндэс болгосон улс орнуудад Үндсэн хуулийн шүүхийг байгуулж, төрийн үйл ажиллагаанд шүүхийн хяналтыг төлөвшүүлэх, улмаар Үндсэн хуулийг хамгаалж, түүнийг амьд үйлчилдэг эрх зүй болгох хандлага нийтлэг байна. Энэ хандлага Европ болон Азийн ихэнх улс оронд өөрийн байр сууриа нэгэнт эзэлсэн байна. Түүнчлэн, Үндсэн хуулийн шүүхийн хяналтын тогтолцоо нь Үндсэн хуулиар баталгаажуулсан хүний буюу иргэний эрхийг хамгаалах үр дүнтэй механизм болж чаддаг давуу тал үүнд нөлөөлсөн юм.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
[1] Үндсэн хуулийн Жаран дөрөвдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн агуулгын талаар эрдэмтэн судлаач нар тайлбарлах оролдлого хийж, энэ заалтын багтаамжийн талаар янз бүрээр бичиж байгааг дурдъя.
[2] Сарантуяа Ц., Үндсэн хууль ба үндсэн хуулийн шүүх: Үндсэн хуулийг шүүхийн журмаар хамгаалах асуудалд, Монгол Улсын төр, эрх зүй сэтгүүл 2002, №1, 21 дэх тал
[3] Үндсэн хуулийн Далдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг “Үндсэн хуульд хууль, зарлиг, төрийн байгууллагын бусад шийдвэр, нийт байгууллага, иргэний үйл ажиллагаа бүрнээ нийцсэн байвал зохино.
[4] Монгол Улсын 1992 оны Үндсэн хуулийн хэрэгжилтийн байдалд хийсэн дүн шинжилгээ, УБ хот, 2016 он, 179 дэх тал.
[5] Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хоёрдугаар бүлгийн нийт заалттай холбогдуулан дүнг гаргав.
[6] 2016.12.31-ний байдлаар.
[7] A.Byambajargal. A study a the problems and improvements of Constitutional Rewiew in Mongolia. Kookmin University, Seoul, 2014.
[8] О.Мөнхсайхан. Иргэдийн өргөдөл, мэдээлэлтэй холбоотой үндсэн хуулийн цэцийн бүрэн эрхийг оновчтой тодорхойлох боломж. МУИС-ийн ХЗС-ийн 55 жилийн ойд зориулсан өгүүлэл.
[9] Ц.Сарантуяа. Үндсэн хуулийн процессын эрх зүй.
[10] Өнөрбаяр Ч., Үндсэн хуульт ёсны хөгжил, түүний чиг хандлага (Түүх, Улс төр, Эрх зүй), Улаанбаатар, 2014, 171 дэх тал
[11] Ц.Сарантуяа. Процессын эрх зүй. Онол, туршлага, 2013, 2014, 42 дахт тал.
[12] 1949 оны Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Үндсэн хуульд 1969 онд оруулсан өөрчлөлтөөр 93 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт 4а гэсэн тусгай заалт нэмсэн.
[13] О.Мөнхсайхан, Иргэний өргөдөл, мэдээлэлтэй холбоотой Үндсэн хуулийн цэцийн бүрэн эрхийг оновчтой тодорхойлох нь, Улаанбаатар, 2015
[14] Үндсэн хуулийн 111 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 5-д зааснаар Үндсэн хуулийн гомдлыг Үндсэн хуулийн шүүхийн харьяалан шийдвэрлэх маргаанд хамааруулсан.
[15] Үндсэн хуулийн шүүхийн тухай хуулийн 68 дугаар зүйлийн 1
[16] Үндсэн хуулийн шүүхийн тухай хуулийн 68 дугаар зүйлийн 2
[17] 2010 оны Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр бий болсон. Хувийн өргөдөл /individual application/ нь Үндсэн хуулийн гомдлын шаардлагын нэг хэлбэр бөгөөд нийтийн албан тушаалтны үйлдэл, эс үйлдэхүй болон процессын үе шатанд үндсэн эрх, эрх чөлөө нь зөрчигдсөн гэж үзсэн хувь хүн Үндсэн хуулийн шүүхэд хандан онцгой буюу нэмэлтээр гаргаж буй гомдлын шаардлага юм. http://www.anayasa.gov.tr/en/About/Publications/IndividualApplication.pdf
[18] Туркийн Үндсэн хуулийн 148 дугаар зүйл. Чиг үүрэг болон бүрэн эрх148.3. Functions and powers ARTICLE 148- (As amended on September 12, 2010; Act No. 5982) The Constitutional Court shall examine the constitutionality, in respect of both form and substance, of laws, decrees having the force of law and the Rules of Procedure of the Grand National Assembly of Turkey, and decide on individual applications. Constitutional amendments shall be examined and verified only with regard to their form. However, decrees having the force of law issued during a state of emergency, martial law or in time of war shall not be brought before the Constitutional Court alleging their unconstitutionality as to form or substance.
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
legal talk+ №03 – Цэц шинэчлэгдэх үү?
4 days ago
"Төв банкны бие даасан, хараат бус байдал, түүний эрх зүйн зохицуулалт" сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал - 2021
4 days ago
Special Ep4: УИХ-ын 2023 оны Хавар, Намрын ээлжит чуулганаар ямар хуулиуд хэлэлцэгдэж байна вэ?
4 days ago
Special Ep3: ChatGPT хуулийн салбарт
1 week ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Төлбөрийн баримтыг борлуулалтын үнийн дүнгээс зөрүүтэй олгосон бол зөрчлийн тухай хуулийн дагуу хариуцлага хүлээнэ
2024-04-26
-
Мэргэжлийн хариуцлагын даатгалаас бусад тохиолдолд даатгалын гэрээ нь бизнес эрхлэгчийн мөрдвөл зохих хэм хэмжээг зөрчсөний улмаас бий болох хохирлоос сэргийлэх агуулгатай байх боломжгүй
2024-04-25
-
Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч ба байгаль орчныг хамгаалах, орон нутгийн хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх гэрээ
2024-04-19
-
Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн
2024-04-28 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн
2024-04-28 Судалгааны тайландуудаж байна ! -
Judilogy
2024-04-22 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Tsogoo Lkhagva
2024-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Шүүхийн сургалт, судалгаа, мэдээллийн хүрээлэн
2024-04-19 Сэтгүүлдуудаж байна ! -
Пүрвээгийн Баттулга, Болор-Эрдэнийн Төрболд
2024-04-19 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Judilogy
2024-04-16 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Alternative NGO
2024-04-12 Гарын авлага & Аргачлалдуудаж байна ! -
Баттулгын Дөлгөөн
2024-04-10 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Зоригтбаатарын Ганзориг, Мөнхтөмөр Маралмаа, Баттөрийн Мягмарсүрэн, Нээлттэй Нийгэм Форум, Равданбямбын Оюундэлгэр, Бат-Эрдэм Төрбат
2024-04-10 Судалгааны тайландуудаж байна !