Бүтээлийн нэр
Мөнгөн зээлийн үйл ажиллагааны эрх зүйн зохицуулалтын талаарх харьцуулсан судалгаа
Зохиогч
Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн
Хэлбэр
Судалгааны тайлан
Салбар
Иргэний эрх зүй, Банк & Санхүү
Бүтээлийн товч
Монгол Улс зах зээлийн чөлөөт эдийн засаг, ардчилсан нийгэмд шилжсэн үеэс буюу 1990 оноос хойш санхүү, мөнгөн зээлийн тогтолцоог эрүүлжүүлэх шинэчлэлт хийгдэж эхэлсэн билээ. Энэхүү шинэчлэлийн эхлэл шат нь зах зээлийн эрэлт хэрэгцээний дагуу мөнгө-зээлийн механизмаар үйлчлэх зарчим дээр суурилсан банкны хоёр шатлалтай тогтолцоонд шилжин арилжааны банк бий болох хууль эрх зүйн орчин бүрдсэнээр эхэлсэн явдал юм. Банкууд, бичил санхүүгийн
салбарын байгууллагууд эдийн засгийн янз бүрийн сектор, өмчийн төрөл бүрийн хэлбэрүүдтэй харьцаж зээлийн үйлчилгээг үзүүлж, хүрээ хэмжээний хувьд өргөжин зах зээлийн горимд зохицон ажиллах болсон. Гэвч зээлийн хямрал, ээдрээ төвөгтэй байдал, санхүүгийн чадавхийн доройтол, ажиллагааны дутагдлаас болж банкууд, хадгаламж зээлийн хоршоонууд дампуурсан. Одоо ч зээлийн үйл ажиллагааны эдийн засгийн хөгжилд үзүүлэх үр нөлөөг тооцож, боловсронгуй болгох цөөнгүй асуудал тулгамдаж байгаа тул банк, банк бус санхүүгийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх зүйн зохицуулалт, үйл ажиллагааны онцлогийг харгалзан үзэх шаардлага олон улсын туршлага, орчин нөхцөлтэй уялдан тавигдаж байна.
Энэхүү судалгааг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны захиалгаар “Мөнгөн зээлийн үйл ажиллагааны эрх зүйн зохицуулалт” сэдэвт харьцуулсан судалгааны ажлыг хийж гүйцэтгэв.
Захиалагчаас ирүүлсэн хүсэлтийн дагуу судалгааны нэгжээр Сингапур, Солонгос, Энэтхэг, Япон улсын мөнгөн зээлийн үйл ажиллагааны эрх зүйн зохицуулалтыг авч үзсэн бөгөөд энэхүү судалгааны ажлаар мөнгөн зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэхэд тухайн байгууллагад ямар шалгуур үзүүлэлт тавьдаг, зээлийн үйл ажиллагаа, хяналт шалгалтын талаар тодруулахаар оролдлоо.
Түлхүүр үг
Мөнгөн зээлийн үйл ажиллагааны эрх зүйн зохицуулалт, зах зээлийн чөлөөт эдийн засаг, банк, хадгаламж зээлийн хоршоо
Бичигдсэн огноо
2018-11-20
Хуудсын тоо
50
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2024-01-16
Товч мэдээлэл үзсэн
632
Бүрэн эхээр нь үзсэн
50
Эшлэлийн тоо
112
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн “Мөнгөн зээлийн үйл ажиллагааны эрх зүйн зохицуулалтын талаарх харьцуулсан судалгаа” (2018), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/1817
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд
  1. Тус судалгааг Хууль зүйн үндэсний хүрээлэнгийн эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, хууль зүйн доктор, дэд профессор П.Амаржаргал удирдан, эрдэм шинжилгээний ажилтан У.Эрдэнэзаяа гүйцэтгэв.
  2. П.Төмөр, Б.Базаррагчаа, БНМАУ-ын мөнгө-зээлийн системийн үүсэл, хөгжилт (УБ, 1974), Улсын хэвлэлийн газар, 8-9 дэх тал.
  3. Мөн номын 9 дэх тал.
  4. Мөн номын 11-12 дахь тал.
  5. П.Төмөр, Б.Базаррагчаа, БНМАУ-ын мөнгө-зээлийн системийн үүсэл, хөгжилт (УБ, 1974), Улсын хэвлэлийн газар, 13 дахь тал.
  6. Мөн номын 19 дэх тал.
  7. Мөн номын 19 дэх тал.
  8. Мөн номын 5-6 дахь тал.
  9. Б.Балдорж, Банкны тухай ерөнхий ойлголт (УБ, 2006), Мигма принт, 5 дахь тал.
  10. Б.Баярдаваа, Д.Гансүлд, Эдийн засгийн онол (УБ, 2006), 426 дахь тал.
  11. http://www.legalinfo.mn/law/details/483 (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.3.28).
  12. Монгол Улсын Төв банк (Монголбанк)-ны тухай хуулийн 5 дугаар зүйл.
  13. Мөн хуулийн 10 дугаар зүйл.
  14. Г.Батхүү, Б.Сэрээтэр, Орчин үеийн эрх зүйн тулгамдсан асуудлууд: эрдэм шинжилгээний хурлын илтгэлийн эмхэтгэл (УБ, 2015), Хөх Монгол Принтинг, 302 дахь тал.
  15. Д.Моломжамц, Санхүү, мөнгө-зээлийн харилцаа (УБ, 2008).
  16. Банкны тухай хуулийн 6 дугаар зүйл.Банкны эрхлэх үйл ажиллагаа.
  17. Өөрийн хөрөнгө, бусдаас татан төвлөрүүлсэн хөрөнгө.
  18. Заавал байлгах нөөц тооцож, хяналт тавих журам, Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2007 оны 3 дугаар сарын 5-ны өдрийн 118 тоот тушаал.
  19. Төв банк (Монголбанк)-ны тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 6-д “Банкны заавал байлгах нөөцийг тооцох, хяналт тавих журмыг Монголбанк тогтооно.” хэмээн заасан.
  20. www.mongolbank.mn/listfinstability.aspx?id=2
  21. https://www.mongolbank.mn/news.aspx?tid=1&id=1785
  22. Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2010 оны 7 дугаар сарын 30-ны өдрийн 460 дугаар тушаалын хавсралт Банкны үйл ажиллагааны зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлтийг тогтоох, түүнд хяналт тавих журам.
  23. 2.6.5. Хугацаагүй, ногдол ашгийг хуримтлуулан тооцдоггүй давуу эрхтэй хувьцаа нь нэгдүгээр зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгөд эзлэх хувь нь 15 хувиас хэтрэхгүй байна.
  24. Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2010 оны 7 дугаар сарын 30-ны өдрийн 460 дугаар тушаалын хавсралт Банкны үйл ажиллагааны зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлтийг тогтоох, түүнд хяналт тавих журам.
  25. 2.6.8. Банк нь эрсдэлээр жигнэсэн активын 1 хувиас ихгүй хэмжээгээр ерөнхий эрсдэлийн сангийн нөөцийг хоёрдугаар зэрэглэлийн өөрийн хөрөнгөд энэ журмын 2.6.2.-ыг хангахуйц байдлаар оруулан тооцно.
  26. www.mba.mn, Банкны салбарын тойм, Монголын банкны холбоо, 2017.
  27. https://www.mongolbank.mn/documents/statistic/loanbank/2017/R01.pdf, Монгол банк, Банкуудын зээлийн тайлан, 2017.
  28. www.mba.mn, Банкны салбарын тойм, Монголын банкны холбоо, 2017.
  29. Активыг ангилах, активын эрсдэлийн сан байгуулж, зарцуулах журам, Монголбанкны Ерөнхийлөгч, Сангийн сайдын 2017 оны 6 дугаар сарын 30-ны өдрийн А-193/228 дугаар хамтарсан тушаал.
  30. http://legalinfo.mn/law/details/103?lawid=103 (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.17).
  31. http://legalinfo.mn/law/details/310?lawid=310 (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.17).
  32. http://www.frc.mn/b/uatailan (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.17).
  33. Монгол Улсын банк бус санхүүгийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн 18 дугаар зүйл.
  34. http://www.frc.mn/b/uatailan (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.17).
  35. http://www.legalinfo.mn/law/details/8772 (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.16).
  36. Монгол Улсын хадгаламж зээлийн хоршооны тухай хуулийн 28 дугаар зүйл.
  37. Мөн хуулийн 34, 36, 38 дугаар зүйл.
  38. http://www.woccu.org/about/history (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.15).
  39. https://www.woccu.org/documents/2016_Statistical_Report (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.15).
  40. Монгол Улсын Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2017 оны үйл ажиллагааны тайлан http://www.frc.mn/b/uatailan (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.16).
  41. Стандартчиллын үндэсний зөвлөлийн 2017 оны 35 дугаар тогтоолоор “MNS5274:2017. Барьцаалан зээлдүүлэх үйлчилгээ. Нийтлэг шаардлага” стандартыг шинэчлэн баталсан.
  42. “Барьцаалан зээлдүүлэх үйлчилгээ, нийтлэг шаардлага MNS5274:2017 стандарт”-ыг 2018.01.01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдсөн.
  43. Хуулиар нэмэгдүүлсэн хүү төлөх аргыг банкны зээлд хэрэглэгддэг хэрэгсэл юм.
  44. Шүүхийн ерөнхий зөвлөл, European bank for reconstruction and development, Creating a Culture of Justice International Development Law Ogranization, Зээлдүүлэгчийн эрх, гарын авлага, (УБ, 2017).
  45. Иргэний хуулийн хуулийн 283 дугаар зүйлийн 283.1-д зээлийн гэрээгээр зээлийг буцааж төлөх хугацаа тогтоогоогүй бол зээлдүүлэгчийн шаардсанаар түүнийг буцааж төлөх бөгөөд ийнхүү шаардсанаас хойш нэг сарын дотор зээлдэгч үүргээ биелүүлнэ.
  46. Шүүхийн ерөнхий зөвлөл, European Bank for Reconstruction and Development, Creating a Culture of Justice International Development Law Ogranization, Зээлдүүлэгчийн эрх, гарын авлага, (УБ, 2017).
  47. Financial System in Korea, The Bank of Korea, December 2008.
  48. www.moleg.go.kr, Bank of Korea Act, (Enforcement date 01. Dec, 2016).
  49. Bank of Korea Act, (Enforcement date 01. Dec, 2016.) (Act no.14242, 29. May, 2016., Amendment by other act), Article 28 (Decision on Monetary and Credit Policies).
  50. www.moleg.go.kr, Bank of Korea Act, (Enforcement date 01. Dec, 2016.), Article 56 (Determination of Reserve Requirement Ratio).
  51. Bank of Korea Act, (Enforcement date 01. Dec, 2016.) (Act no.14242, 29. May, 2016., Amendment by other act), Article 75 (Credit for Government).
  52. Banking Act (Enforcement date 19. Oct, 2017.) (Act no.14826, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 금금금금금(금금금), 02-2100-2953
  53. Banking Act (Enforcement date 19. Oct, 2017.) (Act no.14826, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 금금금금금(금금금), 02-2100-2953, Article 8 (Authorization of Banking Business).
  54. Санхүүгийн үйлчилгээний хорооны дарга эрх мэдлийнхээ хүрээнд холбогдох зөрчлийг зогсоох, эсхүл анхааруулга өгөх зэрэг зохих арга хэмжээ авдаг байна.
  55. Banking Act (Enforcement date 19. Oct, 2017.( (Act no.14826, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 02-2100-2953, Article 66 (Penal provisions) (2).
  56. Financial Supervisory System in Korea, 2004. (Report by the Financial Supervision Service).
  57. Mutual Savings Banks Act (Enforcement date 19. Oct, 2017.) (Act no.14822, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 금융위원회 (중소금융과) , 02-2100-2993, Article 5 (Capital of Mutual Savings Banks).
  58. Credit Unions Act (Enforcement date 19. Oct, 2017.) (Act no.14824, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 금융위원회 (중소금융과), 02-2100-2994
  59. Specialized Credit Finance Business Act (Enforcement date 19. Oct, 2017.) (Act no.14825, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 금융위원회 (중소금융과), 02-2100-2983, Article 5 (Capital stock).
  60. http://www.law.go.kr/lsw/eng/englssc.do?menuid=2&query=#libgcolor0, Act on the Establishment, etc. of Financial Services Commission (Enforcement date 18. Apr, 2017) (Act no.14816, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 금융위원회(금융정책과), 02-2100-2832
  61. http://www.law.go.kr/lsw/eng/englssc.do?menuid=2&query=#libgcolor0, Act on the Establishment, etc. of Financial Services Commission (Enforcement date 18. Apr, 2017) (Act no.14816, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 금융위원회(금융정책과), 02-2100-2832
  62. Act on Registration of Credit Business, etc. and protection of Finance Users (Enforcement date 19. Oct, 2017.) (Act no.14820, 18. Apr, 2017., Partial amendment) 금융위원회(서민금융과), 02-2100-2612, Article 8 (Restrictions on Interest Rates of Credit Service Providers).
  63. http://www.mas.gov.sg/About-MAS.aspx (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.12).
  64. Л.Оюун, Олон улсын банкны тогтолцоо: Гарын авлага (УБ, 2012), Соёмбо принтинг, 48 дахь тал.
  65. http://www.mas.gov.sg/About-MAS/Overview.aspx (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.12).
  66. Сингапур Улсын Мөнгөний бодлогын газрын тухай хуулийн 10 дугаар зүйл.
  67. Мөн хуулийн 11 дүгээр зүйл.
  68. Сингапур Улсын Мөнгөний бодлогын газрын тухай хуулийн 23 дугаар зүйл.
  69. Сингапур Улсын Банкны тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэг.
  70. Сингапур Улсын Банкны тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэг.
  71. Мөн хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.4 дэх хэсэг.
  72. Мөн хуулийн 9А дугаар зүйлийн 9А.1 дэх хэсэг.
  73. Сингапур Улсын Банкны тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.1 дэх хэсэг.
  74. Санхүүгийн компанийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.2 дахь хэсэг.
  75. https://sso.agc.gov.sg/Act/FCA1967 (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.16)
  76. Сингапур Улсын Санхүүгийн компанийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйл.
  77. Сингапур Улсын Санхүүгийн компанийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.3, 6.4 дэх хэсэг.
  78. Мөн хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1 дэх хэсэг.
  79. Мөн хуулийн 17 дугаар зүйл.
  80. Мөн хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1 дэх хэсэг.
  81. https://www.woccu.org/documents/2016_Statistical_Report (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.15).
  82. https://www.rbi.org.in/Scripts/AboutusDisplay.aspx#Subsidiaries (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.12).
  83. БНЭУ-ын Нөөцийн банкны тухай хуулийн удиртгал хэсэг.
  84. БНЭУ-ын Нөөцийн банкны тухай хуулийн 7 дугаар зүйл.
  85. Мөн хуулийн 8 дугаар зүйлийн 1(a) хэсэгт дөрвөөс ихгүй Орлогч захирал байхаар заасан байна. 
  86. Мөн хуулийн 8 дугаар зүйлийн 1(b) хэсэгт заасанчлан Орон нутгийн зөвлөлийн дөрвөн захирал байна.
  87. Мөн хуулийн 8 дугаар зүйлийн 1(с) хэсэгт заасанчлан энэ бүлэгт хамаарах арван захирал байна.
  88. Мөн хуулийн 8 дугаар зүйлийн 1(d) хэсэгт заасанчлан Засгийн газрын хоёр мэргэжилтэн байна.
  89. БНЭУ-ын Нөөцийн банкны тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 4 болон 5 дугаар хэсэг.
  90. Мөн хуулийн 9 дүгээр зүйл
  91. БНЭУ-ын Нөөцийн банкны тухай хуулийн 10 дугаар зүйл.
  92. БНЭУ-ын Улсын банкны тухай хуулийн 17 дугаар зүйл.
  93. https://www.sbi.co.in/portal/web/about-us/about-us (Сүүлд үзсэн огноо: 2018.6.15).
  94. БНЭУ-ын банкны тухай хуулийн 19 дүгээр зүйл.
  95. Мөн хуулийн 20 дугаар зүйл.
  96. БНЭУ-ын банкны тухай хуулийн 10А дүгээр зүйл.
  97. Мөн хуулийн 17 дугаар зүйл.
  98. https://www.woccu.org/documents/2016_Statistical_Report.
  99. https://www.boj.or.jp/en/about/index.htm/, About the Bank of Japan, 2017.
  100. http://www.japaneselawtranslation.go.jp/law/, Bank of Japan Act, (Act No. 89 of June 18, 1997).
  101. About the Bank of Japan, Bank of Japan Annual Review 2017.
  102. Bank of Japan Act (Act No. 89 of June 18, 1997), Chapter II Policy Board, Article 15 (Authority).
  103. https://academiccommons.columbia.edu/download/fedora_content/download/ac:120397/content/OP_33.pdf
  104. Http://www.sjsu.edu/faculty/watkins/jfin.htm
  105. Banking Act (Act no. 59 of June 1, 1981), Article 5 (Amount of Stated Capital).
  106. Banking Act (Act No. 59 of June 1, 1981), Article 13 (Credit Extended, etc. to a Single Person).
  107. Мөнгө зээлдүүлэх үйл ажиллагаа гэдэгт зуучлагч, холбоо, зээлдэгч, зээлдүүлэгчийн үйл ажиллагаа багтдаг байна.
  108. Banking Act (Act No. 59 of June 1, 1981), Article 13 (Credit Extended, etc. to a Single Person).
  109. Money Lending Business Act (Act No. 32 of May 13, 1983).
  110. Money Lending Business Act (Act No. 32 of May 13, 1983).
  111. Civil Code (Part I, Part II, and Part III) Act No. 89 of April 27, 1896.
  112. Монгол Улс, Япон Улсын хууль тогтоомжийн хөгжил: Бизнест үзүүлэх нөлөө хурлын эмхэтгэл, Japan foundation, МУИС-ийн ХЗС, (УБ, 2017).

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

legal talk+ №03 – Цэц шинэчлэгдэх үү?

3 days ago

"Төв банкны бие даасан, хараат бус байдал, түүний эрх зүйн зохицуулалт" сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал - 2021

3 days ago

Special Ep4: УИХ-ын 2023 оны Хавар, Намрын ээлжит чуулганаар ямар хуулиуд хэлэлцэгдэж байна вэ?

3 days ago

Special Ep3: ChatGPT хуулийн салбарт

1 week ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд