Бүтээлийн нэр
Юрген Харбих: Засгийн газрын үйл ажиллагаа ба Шүүхийн хяналт
Зохиогч
Хэлбэр
Нийтлэл
Салбар
Үндсэн хуулийн эрх зүй,
Захиргааны эрх зүй
Бүтээлийн товч
1) Хяналт тавих шаардлага
Эрх мэдэлд хяналт шаардлагатай. Хяналтгүй эрх мэдэл буруугаар ашиглагдах боломжтой, буруугаар ашиглагдаж ирсэн туршлага ч дэлхий дахинд бий. Ялангуяа төрийн эрх мэдэлд энэ нь хамаарах юм. Төрийн үйл ажиллагаанд хараат бус бие даасан шүүхийн зүгээс хяналт тавих болсон нь ардчилсан, эрх зүйт төрийн нэн чухал ололт билээ. Иргэн, хуулийн этгээд төрийн эрх мэдлийг нэн түрүүнд гүйцэтгэх эрх мэдлийн байгууллагаас мэдэрдэг. Төрийн захиргааны доод, дээд шатны байгууллага болон тэдгээрийн орой болох засгийн газар нь гүйцэтгэх эрх мэдлийг хэрэгжүүлнэ. Захиргааны байгууллагын (= гүйцэтгэх эрх мэдлийн байгууллага) гаргасан акт эрхийг нь зөрчиж байна гэж үзсэн хэн ч тухайн байгууллагын үйл ажиллагаа хуульд нийцэж буй эсэхийг шалгуулахаар шүүхэд хандах эрхтэй. Харин Засгийн газрын шийдвэрт хяналт тавих нь аль шүүхийн чиг үүрэг вэ?
2) Монголын ЗХХШ тухай 2002 оны хуулийн зохицуулалт
УИХ-аас 2002 оны 12-р сарын 26-ны өдөр батлан гаргасан Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн § 4.1.1-д Засгийн газраас гаргасан захиргааны актын эсрэг захиргааны хэргийн шүүхэд хандаж болохоор заасан байсан. Уг заалтыг Үндсэн хуулийн цэц 2005 онд Үндсэн хуулийн Гучин наймдугаар зүйлийн 1 болон Дөчин тавдугаар зүйлийн 2-ыг үндэслэн Үндсэн хуульд харш хэмээн дүгнэхдээ “Засгийн газар бол үндсэн хуулийн байгууллага бөгөөд үндсэн хуулийн байгууллагаас гаргасан актыг захиргааны хэргийн шүүх бус харин Үндсэн хуулийн цэц харъяалан шийдвэрлэнэ” хэмээх үндэслэлийг дурдсан. Цэцийн энэхүү дүгнэлтийн үр дүнд ЗХХШТХ-ийн § 4.1. дэх захиргааны хэргийн шүүхийн харъяалан шийдвэрлэх асуудлын жагсаалтаас засгийн газрын захиргааны актыг хассан байдаг.
3) 2015 оны ЗХШХШТХ-ийн зохицуулалт
Шинэчлэн найруулсан ЗХШХШТХ хүчин төгөлдөр болсноор 2016 оны долдугаар сарын 1-ний өдрөөс 2002 оны ЗХХШТХ хүчингүй болсон. Уг шинэ хуулийн § 13.1-д захиргааны хэргийн шүүхийн харъяалан шийдвэрлэх асуудлыг ерөнхийлөн заах зарчмаар хуульчилсан. Үүний дүнд захиргааны аль байгууллага гаргаснаас үл хамааран бүхий л захиргааны актыг захиргааны хэргийн шүүх харъяалан 2 шийдвэрлэхээр болсон. Энэхүү шинэ зохицуулалт нь эрх зүйт төрийн төлөвшил хөгжилд дэвшил авчирсан чухал заалт юм. ХБНГУ-д ийнхүү ерөнхийлөн заасан зохицуулалт 1949 оноос нэвтэрсэн бөгөөд иргэн, төрийн хоорондох итгэлцлийг бэхжүүлэхэд нэн чухал үүрэг гүйцэтгэж ирсэн.
Эрх мэдэлд хяналт шаардлагатай. Хяналтгүй эрх мэдэл буруугаар ашиглагдах боломжтой, буруугаар ашиглагдаж ирсэн туршлага ч дэлхий дахинд бий. Ялангуяа төрийн эрх мэдэлд энэ нь хамаарах юм. Төрийн үйл ажиллагаанд хараат бус бие даасан шүүхийн зүгээс хяналт тавих болсон нь ардчилсан, эрх зүйт төрийн нэн чухал ололт билээ. Иргэн, хуулийн этгээд төрийн эрх мэдлийг нэн түрүүнд гүйцэтгэх эрх мэдлийн байгууллагаас мэдэрдэг. Төрийн захиргааны доод, дээд шатны байгууллага болон тэдгээрийн орой болох засгийн газар нь гүйцэтгэх эрх мэдлийг хэрэгжүүлнэ. Захиргааны байгууллагын (= гүйцэтгэх эрх мэдлийн байгууллага) гаргасан акт эрхийг нь зөрчиж байна гэж үзсэн хэн ч тухайн байгууллагын үйл ажиллагаа хуульд нийцэж буй эсэхийг шалгуулахаар шүүхэд хандах эрхтэй. Харин Засгийн газрын шийдвэрт хяналт тавих нь аль шүүхийн чиг үүрэг вэ?
2) Монголын ЗХХШ тухай 2002 оны хуулийн зохицуулалт
УИХ-аас 2002 оны 12-р сарын 26-ны өдөр батлан гаргасан Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн § 4.1.1-д Засгийн газраас гаргасан захиргааны актын эсрэг захиргааны хэргийн шүүхэд хандаж болохоор заасан байсан. Уг заалтыг Үндсэн хуулийн цэц 2005 онд Үндсэн хуулийн Гучин наймдугаар зүйлийн 1 болон Дөчин тавдугаар зүйлийн 2-ыг үндэслэн Үндсэн хуульд харш хэмээн дүгнэхдээ “Засгийн газар бол үндсэн хуулийн байгууллага бөгөөд үндсэн хуулийн байгууллагаас гаргасан актыг захиргааны хэргийн шүүх бус харин Үндсэн хуулийн цэц харъяалан шийдвэрлэнэ” хэмээх үндэслэлийг дурдсан. Цэцийн энэхүү дүгнэлтийн үр дүнд ЗХХШТХ-ийн § 4.1. дэх захиргааны хэргийн шүүхийн харъяалан шийдвэрлэх асуудлын жагсаалтаас засгийн газрын захиргааны актыг хассан байдаг.
3) 2015 оны ЗХШХШТХ-ийн зохицуулалт
Шинэчлэн найруулсан ЗХШХШТХ хүчин төгөлдөр болсноор 2016 оны долдугаар сарын 1-ний өдрөөс 2002 оны ЗХХШТХ хүчингүй болсон. Уг шинэ хуулийн § 13.1-д захиргааны хэргийн шүүхийн харъяалан шийдвэрлэх асуудлыг ерөнхийлөн заах зарчмаар хуульчилсан. Үүний дүнд захиргааны аль байгууллага гаргаснаас үл хамааран бүхий л захиргааны актыг захиргааны хэргийн шүүх харъяалан 2 шийдвэрлэхээр болсон. Энэхүү шинэ зохицуулалт нь эрх зүйт төрийн төлөвшил хөгжилд дэвшил авчирсан чухал заалт юм. ХБНГУ-д ийнхүү ерөнхийлөн заасан зохицуулалт 1949 оноос нэвтэрсэн бөгөөд иргэн, төрийн хоорондох итгэлцлийг бэхжүүлэхэд нэн чухал үүрэг гүйцэтгэж ирсэн.
Түлхүүр үг
Засгийн газар, захиргааны хэргийн шүүх, шүүхийн хяналт, Засгийн газар ба захиргааны хэргийн шүүх
Бичигдсэн огноо
2018-10-17
Хуудсын тоо
3
Хэл
Монгол
Бүтээл
Байршуулсан огноо
2019-03-12
Товч мэдээлэл үзсэн
4498
Бүрэн эхээр нь үзсэн
77
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Le.Data
“Юрген Харбих: Засгийн газрын үйл ажиллагаа ба Шүүхийн хяналт” (2018), ... дахь/дэх тал.
Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/476
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

S2EP19. П.Намуун - Хууль бусаар мөрдөж мөшгих гэмт хэргийн шүүхийн шийдвэрт хийх дүн шинжилгээ
1 day ago

2025 оны 4 дүгээр сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа
1 week ago

“Легал дата"-ийн ТУЗ-ийн дарга, доктор, олон улсын арбитрч Т.Алтангэрэл Сингапурын Олон Улсын Арбитрын Төв, Хөрөнгө Оруулалтын Маргаан Шийдвэрлэх Олон Улсын Төв, БНСУ-ын Арилжааны Арбитрын Зөвлөлийн арбитрчаар томилогдон ажиллаж байна
2 weeks ago

2025 оны 3 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа
1 month ago
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ
-
Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.6 дахь хэсгийн холбогдох зохицуулалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийг зөрчсөн тухай Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 02 дугаар дүгнэлтийн тойм
2025-05-08
-
Төлбөр төлөгчийн худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан нөхцөлд гүйцэтгэх баримт бичгийг буцааж, түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй байхаар хуульчилсан нь Үндсэн хууль зөрчсөн
2025-05-08
-
Тавиул мал зудад үрэгдсэний эрсдэлийг малчин хариуцах уу, малын эзэн хариуцах уу?
2025-05-05
-
Өлзийгийн Эрдэнэ-Очир
2025-05-09 Магистрын ажилдуудаж байна ! -
Мягмаржавын Уянга
2025-05-08 Магистрын ажилдуудаж байна ! -
Judilogy
2025-05-07 Мэдээллийн хуудасдуудаж байна ! -
Батцэнгэлийн Тэлмэн, Эрдэнэбаатар Эрхбилгүүн
2025-05-06 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Цэнджавын Амарсанаа
2025-05-02 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Баттулгын Дөлгөөн
2025-05-01 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Лхагвасүрэнгийн Галбадар М.Мөнхбаатар
2025-05-01 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Д. Отгонбаяр
2025-04-30 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлдуудаж байна ! -
Пүрэвжалын Намуун
2025-04-29 Эрх зүйн шүүмждуудаж байна ! -
Одонхүүгийн Мөнхсайхан
2025-04-29 Судалгааны тайландуудаж байна !