Монгол зэрэг хөгжиж буй улсуудын эдийн засагт зам, барилга байгууламж, цахилгаан станц барих зэрэг дэд бүтцийн төслүүд, ашигт малтмалын тодорхой нөөцийг түшиглэсэн уул уурхайн олборлолтын төслүүд ихээхэн чухал үүрэгтэйн зэрэгцээ тухайн төслүүдийн үйл ажиллагаанаас байгаль орчин, орон нутгийн иргэдэд үзүүлэх нөлөөллийг нарийвчлан судлан тогтоож, иргэдийн эрхийг зөрчигдөхөөс хамгаалах, зөрчигдсөн эрхийг нөхөн сэргээх эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох нь чухал юм. Тус орны хувьд уул уурхайн хайгуул, олборлолтын үйл ажиллагаа явагдаад 20 орчим жил болж буй хэдий ч өнөө хэр газар чөлөөлөлт, нүүлгэн шилжүүлэлт болон нөхөх олговрыг зохицуулсан хууль, журам, олон улсын жишигт нийцсэн стандарт байхгүй байна.
Газрын харилцаатай холбоотой нөхөх олговрын одоогийн эрх зүйн зохицуулалт нь хүн ам олноор суурьшсан хот суурин газрын дахин төлөвлөлт, хөгжүүлэлт болон улсын тусгай хэрэгцээтэй холбогдон явцуу хүрээнд гарч байгаа учир уул уурхайн шууд болон дам нөлөөнд өртөн эрх ашиг нь зөрчигдөж буй малчид хуулийн хамгаалалтаас гадна үлдсэн хэвээр байна.
Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал уул уурхайн үйл ажиллагаанаас үүдэн газрыг нь эргүүлэн авсан малчдад нөхөх олговор олгох үндсийг тогтоож өгсөн боловч, тухайлсан хуулиар зохицуулах зайлшгүй шаардлагатай болохыг нөхөх олговрыг практикт хэрэгжүүлж буй туршлага болон олон улсын стандартад тулгуурлан харуулахыг зорив.
Цаашид, нарийвчилсан хууль, журам боловсруулан батлахаас гадна Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал, олон улсын хүний эрхийн норм, стандартын хүрээнд газрын харилцаатай холбоотой нөхөх олговрын онолын судалгааг ч гүнзгийрүүлэх шаардлагатай.

нөхөх олговор, Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал, орон нутгийн иргэдийн эрх ашиг, малчид