Үндсэн хуулийн хяналтыг хэрэгжүүлдэг шүүхийг инстүүцын хувьд сайжруулах нь чухал боловч энэ шүүх нь өөрөө үндсэн хуулийг тайлбарлах зөв аргыг хэрэглэж үндэслэлээ бичсэн шийдвэр гаргадаг болохгүй бол үндсэн хуульт ёсыг бэхжүүлэх үүргээ бүрэн гүйцэтгэж чадахгүй. Тиймээс, шүүхээс яагаад үндэслэл бүхий шийдвэр гаргах ёстой вэ, үндсэн хуулийг хэрхэн тайлбарлах хэрэгтэй вэ гэсэн асуудлыг судлах нь чухал.
Шүүх үндсэн хуулийг тайлбарлахдаа үгчлэх эсхүл угчлах аргыг биш ёс суртахууны тайлбар хийх хэрэгтэй. Үндсэн хуулийн ёс суртахууны тайлбар хийж буй шүүгчид нь үндсэн хуулийг абстракт ёс суртахууны зарчмуудыг агуулсан баримт бичиг гэж үзэж, эдгээр зарчмуудыг хамгийн сайнаар тайлбарласан шийдвэрийг гаргахыг хичээдэг. Үндсэн хуулийн хамгийн сайн тайлбар гэдэг бол Үндсэн хуулийн текст, бүтэц, үндсэн хуулийн маргааныг шийдвэрлэж байсан
урьдын шийдвэрүүдэд хамгаалагдсан зарчмуудад нийцсэн гаргасан хамгийн ухаалаг үндэслэлүүдэд тулгуурласан тайлбар юм. Үндсэн хуулийн хяналтыг хэрэгжүүлдэг шүүхийн хамгийн сайн шийдвэрүүд нь үндсэн хуулийг үгчлэх, угчлах аргаар бус, харин үндсэн хуульд ёс суртахууны тайлбар хийсний үндсэн дээр гарсан байдаг. Хуудасны тоонд баригдаж энэ өгүүллээр зөвхөн АНУ-ын Дээд шүүхийн шийдвэрт хийсэн анализаар жишээ авна (гэвч, Европын хүний эрхийн шүүх, ХБНГУ, Итали, Унгар зэрэг улсын үндсэн хуулийн шүүх мөн ёс суртахууны тайлбар хийдэг).

Үндсэн хууль, үндсэн эрх, үндсэн хуулийн тайлбар, үндсэн хуулийн ёс суртахууны тайлбар, АНУ э. Олмстед (1929)-ийн хэрэг, АНУ э. Кац (1967)-ын хэрэг