Цуглаан хийх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөг ноцтой зөрчсөн гурван тохиолдлыг энэ өгүүлэлд авч үзнэ: аяндаас үүссэн цуглааныг хүлээн зөвшөөрдөггүй, жагсаал цуглаан хийх мэдэгдлийг бүртгүүлэх гэсэн нэртэй боловч зөвшөөрөл авах тогтолцоог хуульчилсан, бүртгэлгүй цуглааныг албадан тараахдаа хуульчилсан журмыг цагдаа нар мөрддөггүй (ганцаараа үзэл бодлоо илэрхийлснийг бүртгэлгүй цуглаан хийсэн хэмээн албадан тараасан). Энэ өгүүллийн хүрээнд эдгээр тохиолдолд яагаад цуглаан хийх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөг зөрчсөн бэ гэдгийг тайлбарлана. Үүнээс өмнө эхлээд Монгол Улсын Үндсэн хууль болон ИБУТЭТОУП-д жагсаал, цуглаан хийх болон бусад үндсэн эрх, эрх чөлөөг хязгаарлах талаар хэрхэн зохицуулдаг вэ, ийнхүү хязгаарлахад ямар нөхцөл тавьдаг вэ гэдгийг авч үзнэ.

хүний эрх, эрх чөлөө, жагсаал, цуглаах хийх эрх чөлөө, жагсаал, цуглаан хийх зөвшөөрлийн тогтолцоо, мэдэгдлийн тогтолцоо,