Бүтээлийн нэр
Үндсэн хуулийн шүүхээс эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийн маргааныг шийдвэрлэхэд баримтлах зарчим (Харьцуулалт)
Зохиогч
Тогтохын Эмүжин
Хэлбэр
Бакалаврын ажил
Салбар
Үндсэн хуулийн эрх зүй
Бүтээлийн товч
Монгол Улс 1992 онд анхны ардчилсан Үндсэн хуулиа баталсан. Уг Үндсэн хуулиар төрийн эрх мэдлийг хуваарилж, хяналт, тэнцлийг хангасан бөгөөд үндсэн эрх, эрх чөлөөг баталгаажуулсан. Ингэхдээ иргэний болон улс төрийн эрх, эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийг цогцоор нь нэгэн адил субьектив эрхээр томьёолжээ. Өөрөөр хэлбэл Үндсэн хуульд тусгагдсан хяналтын объектоор үндсэн эрх зөрчигдсөн гэж үзвэл ямар төрлийн эрх байхаас үл хамааран Үндсэн хуулийн цэцийн эрх хэмжээний хүрээнд хандах боломжтой. Гэвч ЭЗНСЭ онцлог шинжтэй бөгөөд ихэвчлэн төрийн идэвхтэй үйлдэл, нөөц бололцоо, зохист бодлогыг шаардаж байдаг. Үүнээс улбаалаад Цэцэд ЭЗНСЭ-ийн маргаан үүссэн тохиолдолд төрийн бодлогын оновчтой байдлыг үнэлэх, улмаар эрх мэдэл хуваарилах зарчим хөндөгдөх зэрэг асуудал тулгардаг. Тиймээс уг үндсэн эрхийн маргааныг хянан шийдвэрлэхдээ ямар зарчмыг удирдлага болгох талаар судлах нь Цэцийн шийдвэрийн хүлээн зөвшөөрөгдөх байдал, иргэдийн итгэл нэмэгдэх, ЭЗНСЭ-ийн маргааныг хянан шийдвэрлэхэд баримтлах зарчим, шалгуур тодорхой болох ач холбогдолтой. Иймд эрх мэдэл хуваарилах зарчим, улс төрийн бодлогыг хүндэтгэхийн зэрэгцээ үндсэн эрхийг хамгаалдаг, тэргүүлэгч үндсэн хуулийн шүүхтэй дэлхийн бусад улсын шүүхийн практикийг харьцуулах замаар дүгнэлтэд хүрэхийг зорилоо.
Түлхүүр үг
эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрх, үндсэн хуулийн шүүхийн баримтлах зарчим, улс төрийн бодлого, тэгш байдлын зарчим, тохирсон байх зарчим, эрхийн цөмийг үгүйсгээгүй байх зарчим
Бичигдсэн огноо
2025
Хуудсын тоо
85
Хэл
Монгол
Бүтээл
Бүрэн эхээр нь үзэх
Байршуулсан огноо
2025-05-30
Товч мэдээлэл үзсэн
77
Бүрэн эхээр нь үзсэн
6
Эшлэлийн тоо
200
Санал болгож буй эшлэлийн загвар
Т.Эмүжин “Үндсэн хуулийн шүүхээс эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийн маргааныг шийдвэрлэхэд баримтлах зарчим (Харьцуулалт)” (2025), ... дахь/дэх тал. Legaldata-аас унших боломжтой: https://legaldata.mn/b/2413
Цуглуулганд нэмэх
Бүтээлийг цуглуулгандaa нэмэхийн тулд нэвтэрсэн байх шаардлагатай.
Бүртгэлтэй бол нэвтрэх | Бүртгэлгүй бол бүртгүүлэх
Эшлэлүүд
  1. О.Мөнхсайхан “Жагсаал, цуглаан хийх эрх чөлөө, түүний хэрэгжилт” (2017), 3-6.
  2. Д.Гангабаатар, Үндсэн хуулийн эрх зүйн удиртгал (2012), 96.
  3. Д.Сүнжид, “Үндсэн хуульд заасан хүний эрхийг хэзээ хязгаарладаг вэ? хэн? ямар шалгуураар?” (2006), 2.
  4. Мөн тэнд, 6.
  5. Т.Алтангэрэл, Тэнцвэрийн зарчим (2011), 3-4.
  6. Khushal Vibhute and Filipos Aynalem, Legal Research Methods Teaching Material (2009), 16.
  7. Жонатан Вольф, Улс төрийн философи, орч. Б. Батчулуун (Улаанбаатар: Непко, 2006), 6-7.
  8. Michael Freeden, Lyman Tower Sargent, and Marc Stears, eds., The Oxford Handbook of Political Ideologies (Oxford: Oxford University Press, 2013), 476.
  9. Eamonn Butler, Classical Liberalism: A Primer (London: Institute of Economic Affairs, 2015), 99-108.
  10. Butler, Classical Liberalism, 3.
  11. Мөн тэнд, 6.
  12. Мөн тэнд, 7.
  13. Ж. Брэнан, Либертари үзэл, орч. Б. Батчулуун (Улаанбаатар: Непко, 2013), 55.
  14. Мөн тэнд, 57.
  15. Мөн тэнд, 138.
  16. Freeden, Sargent, and Stears, The Oxford Handbook of Political Ideologies, 493.
  17. John Rawls, Justice as Fairness: A Restatement (Cambridge, MA: Harvard University Press, 2001),   42-44.
  18. Адам Свифт, Улс төрийн философи, 3 дахь хэвлэл, орч. Б. Батчулуун (Улаанбаатар: Эрх зүйт ёс сан, 2016), 40.
  19. Ж. Милл, Эрх чөлөөний тухай, орч. Н. Лхагважав (Улаанбаатар: Монсудар, 2021), 29.
  20. Жонатан Вольф, Улс төрийн философи, орч. Б. Батчулуун (Улаанбаатар: Непко, 2006),142-143.
  21. Butler, Classical Liberalism, 13.
  22. Вольф, Улс төрийн философи, 161.
  23. Негатив нөлөөлөл гэдэгт агаарын бохирдол, дуу чимээ гэх мэт үйлдвэрээс үүдэлтэй сөрөг хүчин зүйлсийг ойлгоно.
  24. Tony Fitzpatrick, After the New Social Democracy: Social Welfare for the Twenty-First Century (Manchester: Manchester University Press, 2003), 2.
  25. Freeden, Sargent, and Stears, The Oxford Handbook of Political Ideologies, 412.
  26. Мөн тэнд, 421.
  27. Брэнан, Либертари үзэл, 165-167.
  28. O’Neill, Onora. “The Dark Side of Human Rights.” International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944-) 81, no. 2 (2005): 427.
  29. Boyle, Economic and Social Rights Law, 5.
  30. O’Neill, “The Dark Side of Human Rights,” 428.
  31. James W. Nickel, “How Human Rights Generate Duties to Protect and Provide,” Human Rights Quarterly 15, no. 1 (1993):77.
  32. Boyle, Economic and Social Rights Law, 5.
  33. Ellie Palmer, Judicial Review, Socio-Economic Rights and the Human Rights Act (Oxford: Hart Publishing, 2007), 25.
  34. M. Langford, “Domestic Adjudication and Economic, Social and Cultural Rights: A Socio-Legal Review,” Social Science Research Network (2009): 98.
  35. M. Langford, “Domestic Adjudication and Economic, Social and Cultural Rights: A Socio-Legal Review,” Social Science Research Network (2009): 98, Katharine G. Young, Constituting Economic and Social Rights (Oxford: Oxford University Press, 2012), 165.
  36. Palmer, Judicial Review, Socio-Economic Rights, 22-23.
  37. K. Boyle, Economic and Social Rights Law: Incorporation, Justiciability and Principles of Adjudication, 1st ed. (London: Routledge, 2020), 48.
  38. Boyle, Economic and Social Rights Law, 49.
  39. Мөн тэнд, 55.
  40. Boyle, Economic and Social Rights Law,  53-54.
  41. Maurice Cranston, "Are There Any Human Rights?" Daedalus 112, no. 4 (Fall 1983): 1-13.
  42. Jack Donnelly, Universal Rights in Theory and Practice, 2nd ed. (Ithaca, NY: Cornell University Press, 2003).
  43. M. Labonte and K. Mills, Human Rights and Justice: Philosophical, Economic, and Social Perspectives (London: Routledge, 2018), 14.
  44. Manfred Nowak, UN Covenant on Civil and Political Rights: CCPR Commentary, 2nd ed. (Kehl am Rhein: N. P. Engel, 2005), 20.
  45. Young, Constituting Economic and Social Rights, 75.
  46. David Bilchitz, Poverty and Fundamental Rights: The Justification and Enforcement of Socio-Economic Rights (Oxford: Oxford University Press, 2007), 187.
  47. Human Rights Committee, CCPR General Comment No. 6: Article 6 (Right to Life), adopted at the Sixteenth Session of the Human Rights Committee, April 30, 1982, Section 5.
  48. Boyle, Economic and Social Rights Law, 9.
  49. Ойлголт гэдэг бол ерөнхий бүтэц, зүй ёс, эрх чөлөө, тэгш ёс зэрэгтэй адил бүтцийг бүрдүүлэгч элемент, харин ухагдахуун бол ойлголтыг нарийвчлан авч үзэж тусгайлсан хэрэг юм. Адам Свивфт, Улс төрийн философи номноос харна уу.
  50. Свифт, Улс төрийн философи, 75.
  51. Мөн тэнд, 81.
  52. Young, Constituting Economic and Social Rights, 110.
  53. Robert Alexy, A Theory of Constitutional Rights, trans. Julian Rivers (Oxford: Oxford University Press, 2002), 290–93.
  54. Frank I. Michelman, “Reasonable Umbrage: Race and Constitutional Antidiscrimination Law in the United States and South Africa,” Harvard Law Review 117, no. 5 (2004).
  55. Мөн тэнд.
  56. Б. Чимид, Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс: Ихэс дээдэс, хүн бүрт хандсан дөрвөн өчил (Улаанбаатар, 2006), 124.
  57. Gerald J. Postema, The Idea of the Rule of Law in Law’s Rule (Oxford: Oxford University Press, 2022), 17.
  58. Дэлгэрэнгүйг Т. Эмүжин, Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс: Үндсэн хуулийн цэцийн эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийн баталгааг хангах чиг үүрэг, цар хүрээ (Улаанбаатар, 2025) бүтээлээс уншина уу.
  59. Девид Миллер, Улс төрийн гүн ухаан (Товч танилцуулга), орч. О. Очиржав (Улаанбаатар: Эрх зүйт ёс сан, 2017), 60.
  60. Мөн тэнд, 56.
  61. Eyal Benvenisti, “Margin of Appreciation, Consensus, and Universal Standards,” International Law and Politics 31 (2000): 850.
  62. Boyle, Economic and Social Rights Law, 147.
  63. Young, Constituting Economic and Social Rights, 119.
  64. International Commission of Jurists, Judicial Enforcement of Economic, Social and Cultural Rights, Geneva Forum Series No. 2 (Geneva: International Commission of Jurists, 2014), 36.
  65. Toronto Initiative For Economic and Social Rights (TIESR) төслөөс ЭЗНСЭ-үүдийг Justiciable, Aspirational гэж ангилаад 195 улсын Үндсэн хуульд дүн шинжилгээ хийсэн байна. https://www.tiesr.org/advisory-board?fbclid=IwAR3fIjJMkEvP8qfJfMV-s4cRbookuKO2Nm1lccvB7rBXQ25rvprKs_yn3zA (last accessed on Jan 25, 2023).
  66. Young, Constituting Economic and Social Rights, 186.
  67. Мөн тэнд, 162.
  68. Мөн тэнд, 171.
  69. Мөн тэнд, 152.
  70. Мөн тэнд, 159. 
  71. Мөн тэнд, 156.
  72. Мөн тэнд, 159. 
  73. Aoife Nolan, Bruce Porter, and Malcolm Langford, The Justiciability of Social and Economic Rights: An Updated Appraisal (CHRGJ Working Paper No. 15, July 16, 2009), 27.
  74. Young, Constituting Economic and Social Rights, 221.
  75. Kai Möller, "Balancing and the Structure of Constitutional Rights," International Journal of Constitutional Law 5, no. 3 (July 2007): 455.
  76. Young, Constituting Economic and Social Rights, 222.
  77. Young, Constituting Economic and Social Rights, 216.
  78. Мөн тэнд, 219.
  79. О.Мөнхсайхан, Үндсэн хуулийн хяналт ба тайлбар: үндсэн эрх (2022), 15.
  80. Д.Гангабаатар, Үндсэн хуулийн эрх зүйн удиртгал (2012), 95-96.
  81. Young, Constituting Economic and Social Rights, 189.
  82. United Nations Committee on Economic, Social and Cultural Rights, General Comment No. 3: The Nature of States Parties’ Obligations (Art. 2, Para. 1, of the Covenant).
  83. Young, Constituting Economic and Social Rights, 193.
  84. Мөн тэнд, 200.
  85. Мөн тэнд, 201.
  86. Мөн тэнд, 201-202.
  87. Дэлгэрэнгүйг Т.Эмүжин, “Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахад тавигдах агуулгын хязгаарлалт - Үндсэн хуулийн цэцийн хяналтын хүрээ,” бүтээлээс уншина уу. https://legaldata.mn/b/1543
  88. О.Мөнхсайхан, Үндсэн хуулийн хяналт ба тайлбар: үндсэн эрх (2022), 121.
  89. Ц.Сарантуяа, Үндсэн хуулийн процессын эрх зүй (2021), 13.
  90. О.Мөнхсайхан, Үндсэн хуулийн хяналт ба тайлбар, 121.
  91. Ц.Сарантуяа, Үндсэн хуулийн процессын эрх зүй, 17-18.
  92. World Justice Project, Rule of Law Index 2024, accessed April 6, 2025, https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-index/global/2024.
  93. Andrew Harding, The Fundamentals of Constitutional Courts (2016), International IDEA’s Constitution Briefs, produced by the Myanmar Constitution Centre’s My Constitution project, 2.
  94. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 93.1.4а. Хүний бүр өөрийн үндсэн эрхийг, эсвэл 20-р зүйлийн 4 дэх хэсэг болон 33, 38, 101, 103, 104 дүгээр зүйлд заасан эрхийг нь төрийн эрх мэдлийн зүгээс зөрчсөн гэх үндэслэлээр гаргаж болох Үндсэн хуулийн гомдлыг;
  95. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 93.1.2. Холбооны улсын хууль тогтоомж эсвэл муж улсын хууль тогтоомж энэхүү Үндсэн хуультай агуулгын болон хэлбэрийн хувьд нийцэж байгаа эсэх,
  96. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 100.1. Шүүх шийдвэр гаргахад ач холбогдолтой хуулийг Үндсэн хуульд нийцээгүй гэж үзвэл холбогдох хэргийг түдгэлзүүлэх ба үүнд муж улсын үндсэн хуулийг зөрчсөн тухай асуудал тавигдсан бол тухайн муж улсын Үндсэн хуулийн шүүхэд, харин энэхүү Үндсэн хуулийг зөрчсөн тухай маргааныг Холбооны улсын Үндсэн хуулийн шүүхэд тус тус хандан шийдвэрлүүлнэ. Муж улсын хууль энэхүү Үндсэн хуулийг зөрчсөн эсвэл муж улсын хууль Холбооны улсын хуульд нийцээгүй тухай маргаанд мөн энэ заалтыг хэрэглэнэ.
  97. Donald P. Kommers and Russell A. Miller, The Constitutional Jurisprudence of the Federal Republic of Germany: Third Edition, Revised and Expanded (Durham, NC: Duke University Press, 2012), Chapter 1, 11.
  98. Ц.Сарантуяа, Үндсэн хуулийн процессын эрх зүй, 86.
  99. Мөн тэнд, 107.
  100. Мөн тэнд, 108.
  101. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 6.4.
  102. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 9.3.
  103. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 12.1.
  104. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 14.1.
  105. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 20.1.
  106. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 20.4.
  107. ХБНГУ-ын Үндсэн хуулийн 93.1.4а. 
  108. Kommers and Miller, The Constitutional Jurisprudence of the Federal Republic of Germany, Chapter 2, 44-45.
  109. Мөн тэнд, 62.
  110. Мөн тэнд.
  111. Мөн тэнд, Chapter 1, 34.
  112. Мөн тэнд, Chapter 2, 43.
  113. Мөн тэнд.
  114. Federal Constitutional Court of Germany (First Senate), Benefits for Asylum Seekers, 1 BvL 10/10 (July 18, 2012).
  115. BVerfG, Urteil des Ersten Senats vom 09. Februar 2010- 1 BvL 1/09, Rn. 1-220, https://www.bverfg.de/e/ls20100209_1bvl000109.html .
  116. BVerfG, Urteil des Ersten Senats vom 09. Februar 2010- 1 BvL 1/09, Rn. 1-220.
  117. Мөн тэнд.
  118. Kommers and Miller, The Constitutional Jurisprudence of the Federal Republic of Germany, Chapter 7, 420-422.
  119. Edward J. Eberle, Equality in Germany and the United States (Roger Williams University School of Law, 2008), 65.
  120. Мөн тэнд, 73.
  121. BVerfG, Illegitimate Child Inheritance, Nov. 18, 1986, 74 BVerfGE 33.
  122. BVerfG, Illegitimate Child Orphan, Jan. 29, 1969, 25 BVerfGE 167.
  123. BVerfG, Nocturnal Employment Case, 85 BVerfGE 191 (1992).
  124. BVerfG, Housework Day Case, Nov. 13, 1979, 52 BVerfGE 369.
  125. BVerfG, Housework Day Case.
  126. BVerfG, Housework Day Case.
  127. Dieter Grimm, "Proportionality in Canadian and German Constitutional Jurisprudence," University of Toronto Law Journal 57, no. 2 (Spring 2007): 386.
  128. Д. Гангабаатар, “Тэнцвэрийн зарчим ба Үндсэн хуулийн эрх зүй,” Үндсэн хуулийн эрх зүйн судалгаа шинжилгээний тойм, эмх. Ч. Өнөрбаяр and А. Бямбажаргал (2019) дотор, 316.
  129. Grimm, "Proportionality in Canadian and German Constitutional Jurisprudence," 387-389.
  130. Мөн тэнд, 393-394.
  131. Pharmacy Case, Germany Federal Constitutional Court, 7 BVerfGE 377 (1958).
  132. Non-Smoker Protection case, Germany Federal Constitutional Court, BVerfGE 121, 317 (2008).
  133. Groundwater Case, West Germany Federal Constitutional Court, 58 BVerfGE 300 (1981).
  134. Monument Protection Act, Germany Federal Constitutional Court, BVerfGE 100, 226 (2013).
  135. Welfare Sanction Case, Germany Federal Constitutional Court, 1 BvL 7/16 (2019).
  136. Welfare Sanction Case, Germany Federal Constitutional Court.
  137. Welfare Sanction Case, Germany Federal Constitutional Court.
  138. БНСУ-ын Үндсэн хуулийн 111.1.
  139. БНСУ-ын Үндсэн хуулийн 107.1, Үндсэн хуулийн шүүхийн тухай хуулийн 41.
  140. БНСУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхийн тухай хуулийн 68.
  141. БНСУ-ын Үндсэн хуулийн 107.2-д “Захиргааны байгууллагын захирамж, дүрэм, үйл ажиллагаа нь хууль болон Үндсээн хуульд нийцсэн эсэх асуудал хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад үүссэн бол Улсын дээд шүүх эцсийн шийдвэр гаргана” гэсэн тул төрийн үйл ажиллагаа гэдэгт захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаа хамааралгүй болно.
  142. AACC SRD Research, Constitutional Rights and AACC Members, 2021, 150.
  143. AACC SRD Research, Constitutional Review at AACC Members, 2020, 125-126.
  144. Мөн тэнд, 126-134.
  145. Hsu JC-S, ed., Human Dignity in Asia: Dialogue between Law and Culture (Cambridge: Cambridge University Press, 2022), 62.
  146. 2013 Hun-Ba 322 (May 31, 2018); 2015 Hun-Ka 28 (June 28, 2018).
  147. 2000 Hun-Ma 327 (July 18, 2002).
  148. 98 Hun-Ma 216 (June 1, 2000).
  149. 94Hun-Ma33 (May 29, 1997).
  150. 94Hun-Ma33.
  151. 94Hun-Ma33.
  152. AACC SRD Research, Constitutional Review at AACC Members, 133.
  153. 2014 Hun-Ba254 (September 29, 2016).
  154. 2014 Hun-Ba254.
  155. 2014 Hun-Ba254.
  156. AACC SRD Research, Constitutional Review at AACC Members, 127.
  157. 89 Hun-Ka95 (September 3, 1990).
  158. AACC SRD Research, Constitutional Review at AACC Members, 128-132.
  159. 89Hun-Ma214 (December 24, 1998).
  160. 89Hun-Ma214.
  161. 89Hun-Ma214.
  162. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 66.2, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуулийн 8.2.
  163. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 66.1.
  164. Ц. Сарантуяа, “Монгол Улсын 1992 оны Үндсэн хуулийг тогтоож шүүхийн журмаар хамгаалах болсон нь,” Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 100 жилийн товчоон Тэргүүн боть: Үзэл санаа бүрэлдсэн түүх дотор, эмх. Др. Оливер Корфф нар (2024). 235-236.
  165. 2025 оны 04 сарын 22-ны өдрийн байдлаар Цэцийн нийт 318 Тогтоол, Дүгнэлтээс 4 Тогтоол (2018.11.30, №03, 2019.01.16, №01, 2023.11.15, №04, 2024.06.26, №1), 22 Дүгнэлтэд (1999.04.21, №01, 2006.12.06, №10, 2008.11.05, №09, 2014.10.22, №06, 2014.12.24, №08, 2015.06.10, №10, 2018.01.31, №01, 2018.06.06, №08, 2018.08.22, №10, 2018.06.16, №09, 2018.09.21, №11, 2018.11.14, №14, 2019.05.27, №2, 2020.07.08, №05, 2020.09.30, №08, 2020.11.04, №10, 2021.04.28, №03, 2021.05.19, №05, 2022.12.14, №02, 2023.09.27, №05, 2025.01.15, №01, 2025.02.26, №03, ) тусгагдсан байна.
  166. УИХ эсрэг Д.Ганцогт, ҮХЦ, Магадлал 14, 2025.04.30, https://constitutionalcourt.mn/байгалийн-баялгийн-үр-өгөөжтэй-холбо/.
  167. Маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагаа үүсгэхээс татгалзах тухай Цэцийн гишүүний тогтоол, Дугаар 39, 2024.04.12.
  168. О.Мөнхсайхан, “Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс илтгэл”, Бяраагийн Чимидийн уншлага: Үндсэн хуулийг дээдлэн шүтэх ёс (2024) дотор, эмх. О.Мөнхсайхан, Н.Болортунгалаг, 175.
  169. О.Мөнхсайхан “Жагсаал, цуглаан хийх эрх чөлөө, түүний хэрэгжилт” (2017), 5-6.
  170. Ц.Сарантуяа, “Монгол Улсын 1992 оны Үндсэн хуулийг тогтоож шүүхийн журмаар хамгаалах болсон нь”, 239.
  171. УИХ эсрэг П.Эрхэмбаяр нар, ҮХЦ, Дүгнэлт 04, 2024.11.22.
  172. УИХ эсрэг Ч. Анар нар, ҮХЦ, Дүгнэлт 02, 2024.05.22.
  173. УИХ эсрэг Ч. Анар нар, ҮХЦ, Тогтоол 03, 2024.11.27.
  174. УИХ эсрэг Ч. Анар нар, ҮХЦ, Дүгнэлт 02, 2024.05.22.
  175. УИХ эсрэг Ч. Анар нар, ҮХЦ, Тогтоол 03, 2024.11.27.
  176. Ц. Сарантуяа, “Үндсэн хуульт төр ба үндсэн эрх, эрх чөлөө: Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван дөрөвдүгээр зүйлийн тайлбар,” Үндсэн хуулийн эрх зүйн судалгаа шинжилгээний тойм дотор, эмх. Ч. Өнөрбаяр, А. Бямбажаргал (2019): 140-141.
  177. Зарим тохиолдолд Үндсэн хуулийн цэц иргэний эрх зүйн тэгш эрхийн зарчмыг хэрэглэж шийдвэр гаргасан бөгөөд тэдгээр шийдвэрийг тоонд оруулаагүй болно.
  178. УИХ эсрэг Цэен нар, ҮХЦ, Дүгнэлт 04, 1996.05.29.
  179. УИХ эсрэг Л.Баасанхүү нар, ҮХЦ, Дүгнэлт 02, 1998.02.24.
  180. УИХ эсрэг Б.Улсболд, ҮХЦ, Дүгнэлт 01, 2021.01.20.
  181. УИХ эсрэг Т.Ариунболд, ҮХЦ, Дүгнэлт 01, 2022.03.18.
  182. УИХ эсрэг Б.Улсболд, ҮХЦ, Дүгнэлт 01, 2021.01.20.
  183. О.Мөнхсайхан “Жагсаал, цуглаан хийх эрх чөлөө, түүний хэрэгжилт” (2017), 5 дахь тал.
  184. Д. Гангабаатар, “Тэнцвэрийн зарчим ба Үндсэн хуулийн эрх зүй,” Үндсэн хуулийн эрх зүйн судалгаа шинжилгээний тойм, эмх. Ч. Өнөрбаяр and А. Бямбажаргал (2019) дотор, 315.
  185. УИХ эсрэг П.Баттогтох, ҮХЦ, Дүгнэлт 03, 2024.06.12.
  186. УИХ эсрэг Л.Галбаатар, ҮХЦ, Дүгнэлт 03, 2023.05.17.
  187. УИХ эсрэг П.Баттогтох, ҮХЦ, Дүгнэлт 03, 2024.06.12.
  188. УИХ эсрэг Ч.Анар нар, ҮХЦ, Тогтоол 03, 2024.11.27.
  189. УИХ эсрэг П.Эрхэмбаяр нар, ҮХЦ, Дүгнэлт 04, 2024.11.22.
  190. УИХ эсрэг Д.Алтангэрэл, ҮХЦ, Дүгнэлт 01, 2025.01.15.
  191. УИХ эсрэг О.Баясгалан, ҮХЦ, Дүгнэлт 02, 2025.02.14.
  192. УИХ эсрэг С.Номынбаясгалан, ҮХЦ, Дүгнэлт 03, 2025.02.26.
  193. УИХ эсрэг Ч.Анар нар, ҮХЦ, Тогтоол 03, 2024.11.27.
  194. УИХ эсрэг Баяраа, ҮХЦ, Дүгнэлт 07, 2007.06.13.
  195. УИХ эсрэг Баяраа, ҮХЦ, Дүгнэлт 07, 2007.06.13.
  196. О. Мөнхсайхан, Р. Очирбал, Монгол Улс дахь хүний эрхийн төлөв байдал: тулгамдсан асуудал шийдэл (тойм судалгаа) (Улаанбаатар 2021), 181-222.
  197. УИХ эсрэг Ч.Жадамба, ҮХЦ, Дүгнэлт 13, 2018.10.24.
  198. УИХ эсрэг Ч.Жадамба, ҮХЦ, Дүгнэлт 13, 2018.10.24.
  199. УИХ эсрэг Р.Очирбал нар, ҮХЦ, Дүгнэлт 07, 2016.05.25.
  200. УИХ эсрэг Р.Очирбал нар, ҮХЦ, Дүгнэлт 07, 2016.05.25.

 

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

2025 оны 5 дугаар сарын эрэлттэй бүтээлийн чансаа

1 day ago

S2EP20. Б.Дөлгөөн & Н.Хулан: Захиргааны хэм хэмжээний акттай холбоотой маргаан шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэрийн судалгаа

1 week ago

Д.Ганзориг - "Хуульчдын холбоо ба Захиргааны эрх зүй" сэдэвт хүндэтгэлийн лекц

1 week ago

“Хиймэл оюун ба эрх зүйн тогтолцоо” олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал

2 weeks ago

Бусад мэдээ, мэдээлэл

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙН ХУРААНГУЙ

Бүгд